LIFEFORCE : Ήταν όντως το ‘ κινηματογαφικό sci-fi γεγονός των 80s’ το φιλμ του Tobe Hooper ?

by Αντρέι Κοτσεργκίν

Παρά την απρόσμενη επιτυχία του THE TEXAS CHAINSAW MASSACRE, το 1974, ο σκηνοθέτης Tobe Hooper , τόσο στα 70s όσο και στα 80s , ζορίζονταν αρκετά στο να συνάψει συνεργασίες με τα μεγάλα στούντιο της βιομηχανίας του Hollywood.

Αλλά οκ όταν έχεις έναν πολύ ισχυρό εθισμό στην κοκαΐνη αναπόφευκτα οι κοινωνικές και επαγγελματικές σου δεξιότητες είναι λογικό να περιορίζονται αισθητά…

Εκείνη την περίοδο ο Hooper φάνταζε σαν αυτό που οι Βρετανοί αποκαλούν ‘Loose Cannon’. Ένας άντρας ανεξέλεγκτος , που δεν σκέφτεται λογικά και έχει μια εξαιρετικά εύθραυστη αντίληψη της πραγματικότητας.

Με βάση όλα τα παραπάνω δεν είναι διόλου τυχαίο που στις αρχές των 80s o σκηνοθέτης κατέληξε να γυρνάει ταινίες για λογαριασμό της περίφημης CANNON FILMS !

Παρά την φτήνια που διέκρινε τις τακτικές τις εταιρείας η CANNON είχε τότε ορισμένα μεγαλεπήβολα σχέδια.

Το στούντιο είχε αποφασίσει να παίξει μπαλίτσα στα ίσα τις μεγάλες εταιρείες παραγωγής του Hollywood. Τα σχέδια αυτά θα πραγματοποιούνταν μέσα από μια σειρά ‘επικών‘ ταινιών που θα λειτουργούσαν ως τα εμπορικά ‘μπλοκμπάστερ‘ της CANNON έστω και αν στην πραγματικότητα ποτέ τους δεν ξέφευγαν από την B-Movie αισθητική που διέκρινε τα εκάστοτε πονήματα του στούντιο.

Ανάμεσα στα φιλόδοξα, και σαφώς πιο γνωστά, πρότζεκτ των SUPERMAN IV : The Quest for Peace και MASTERS OF THE UNIVERSE συναντάται και εκείνο του LIFEFORCE. Ένα φιλμ τρόμου και επιστημονικής φαντασίας που η CANNON ήλπιζε ότι θα λειτουργούσε ως το δικό της ALIEN. Μάλιστα στα πλαίσια αυτού του οράματος οι παραγωγοί φρόντισαν να προσλάβουν τον Dan O’Bannon , έναν από τους βασικούς συντελεστές της επιτυχίας του ALIEN, ώστε να συγγράψει, μαζί με τον Don Jacoby , το σενάριο της ταινίας τους.

Για την καρέκλα του σκηνοθέτη το στούντιο επέλεξε τον Tobe Hooper πρώτων επειδή ο τύπος είχε μια εξαιρετική προυπηρεσία στο σινεμά τρόμου, με ταινίες όπως το THE TEXAS CHAINSAW MASSACRE αλλά και το POLTERGEIST όπου και συνεργάστηκε με τον Steven Spielberg, και δεύτερον επειδή ήταν ένας δημιουργός που μπορούσαν να τον προσεγγίσουν. Κακά τα ψέματα οι μεγάλοι και σοβαροί σκηνοθέτες της εποχής πολύ δύσκολα θα έριχναν κάτω τα μούτρα τους ώστε να συνάψουν συνεργασία με ένα στούντιο που είχε συνδέσει το όνομα του με τα B-Movies και το Exploitation σινεμά.

Και ναι ο Tobe Hooper προφανώς είναι σκηνοθετάρα όμως όπως είπαμε εκείνο τον καιρό χρειάζονταν τα φράγκα για την κόκα του ενώ και το σκηνοθετικό του ύφος και οι ρίζες του ταίριαζαν γάντι ως προς την νοοτροπία της CANNON FILMS.

Και κάπως έτσι μια μέρα ένα στέλεχος της CANNON κάλεσε τον Hooper στα γραφεία και πρόσφερε στον σκηνοθέτη δυο πολύ δελεαστικά εφόδια ώστε να δεχτεί να γυρίσει το LIFEFORCE :

• 25 εκατομμύρια δολάρια.

• Απόλυτη δημιουργική / καλλιτεχνική ελευθερία.

Α και ως ‘μπόνους‘ ο Hooper έλαβε και έναν αντίτυπο της νουβέλας του συγγραφέα Colin Wilson με τίτλο SPACE VAMPIRES. Ο μόνος λόγος που το φιλμ τελικά βγήκε με την ονομασία LIFEFORCE συναντάται στην πεποίθηση ενός στελέχους της CANNON που υποστήριζε ότι ο τίτλος SPACE VAMPIRES θα παρέπεμπε κοινό και κριτικούς σε κάποιο φτηνό Horror B-Movie σαν και αυτά που έφτιαχνε το στούντιο πίσω στο ένδοξο παρελθόν του.

Μιας και δεν έχω διαβάσει ποτέ μου το βιβλίο ειλικρινά δεν ξέρω πόσα στοιχεία της ιστορίας του απέδωσαν πιστά οι Hooper και O’Bannon μέσα στην ταινία τους. Όμως το LIFEFORCE θεματολογικά και αισθητικά ξεκάθαρα ‘απορρόφησσε‘ άφθονη έμπνευση από τον περίφημο Δράκουλα του Bram Stoker αλλά και από το ALIEN φιλμ του Ridley Scott. Οι ομοιότητες με το ALIEN διακρίνονται ξεκάθαρα στην πρώτη πράξη του φιλμ όπου παρακολουθούμε μια ομάδα αστροναυτών να ανακαλύπτουν ένα μυστηριώδες εξωγήινο διαστημόπλοιο κάπου κοντά στην ουρά του κομήτη Halley. Ο Hooper ήταν εκείνος που βάφτισε τον κομήτη της ταινίας έτσι ώστε να δώσει στο κοινό του μια ψευδαίσθηση ρεαλισμού καθώς εκείνη την εποχή ο περίφημος κομήτης αναμενόταν να περάσει ‘ξυστά‘ από τον πλανήτη μας.

Το εξωγήινο σκάφος του Hooper παρουσιάζει αρκετές ομοιότητες με εκείνο του Ridley Scott μιας και φαντάζει περισσότερο ‘οργανικό‘ παρά τεχνητό. Επίσης η υπόθεση ξεκινά με παρόμοιο τρόπο μιας και διακρίνουμε τους αστροναύτες να κουβαλούν στο διαστημόπλοιο τους μια άγνωστη μορφή ζωής που όμως εδώ παρουσιάζει σαφώς πιο ανθρώπινα χαρακτηριστικά σε σχέση με εκείνο το πρωτόγονο , φονικό και απόκοσμο πλάσμα που σκαρφίστηκε ο καλλιτέχνης H.R. Giger το 1979…

Ορισμένα από τα σκηνικά του εξωγήινου σκάφους μοιάζουν να ‘κλάπηκαν‘ κατευθείαν από τα πλατό του ALIEN. Πέραν όμως των σκηνικών οι Hooper και O’Bannon διατήρησαν και την αλλόκοτη και βίαιη σεξουαλικότητα που διέκρινε το φιλμ του Scott.

Μάλιστα δεν δίστασαν να την αυξήσουν και μερικά επίπεδα…

Οι αστροναύτες του LIFEFORCE κατορθώνουν να εισέλθουν στο εξωγήινο σκάφος μέσω μιας εσοχής που μας παραπέμπει κατευθείαν σε ένα γυναικείο μουνί !

Σε μια φάση ένας από τους ήρωες, και ενώ πλέει προς το ‘μουνί‘, ξεστομίζει την φράση ‘νιώθω ότι έχω ξαναβρεθεί εδώ μέσα’ . Αν μη τι άλλο μια διόλου διακριτική αλληγορία του Hooper γύρω από την μήτρα και την γέννηση …

Εξωτερικά το διαστημόπλοιο φαντάζει σαν μια ‘ομπρέλα‘ και ο σχεδιασμός του προέρχεται από τις…αγκινάρες όμως στον σχολιασμό του LIFEFORCE Director’s Cut Dvd, που κυκλοφόρησε αρκετά χρόνια αργότερα, οι συντελεστές αποκάλυψαν ότι αρχική τους πρόθεση ήταν να αποδώσουν το σκάφος σαν μια τεράστια…πούτσα που αιωρούνταν στο διάστημα !

Προφανώς δεν γίνεται να παραβλέψουμε το γεγονός ότι η κεντρική Villain του σεναρίου, την οποία γνωρίζουμε μονάχα ως ‘Space Girl’ , είναι μια σαγηνευτική και νεαρή γυναίκα που σε όλη την διάρκεια της ταινίας περιφέρεται γυμνή, τόσο στο διάστημα όσο και στο Λονδίνο όπου και προσγειώνεται, και επίσης την βλέπουμε σε αρκετές ονειρικές σεκάνς σεξουαλικού τύπου !

Πάντως ο Hooper πολύ σοφά και μαεστρικά φρόντισε να καμουφλάρει τις πιπεράτες σκηνές με σκιές και ψυχεδελικούς φωτισμούς ώστε η ταινία του να μην φάει κάνα X-Rating από την επιτροπή λογοκρισίας.

Το LIFEFORCE είναι ένα υπέρμετρα σεξουαλικό φιλμ γεγονός που έκανε πολλούς από τους κριτικούς της εποχής να το χαρακτηρίσουν ως ένα ‘Space Vampire πορνό’…

Βγαίνοντας στις αίθουσες , τον Ιούνη του 1985, το LIFEFORCE όχι μόνο ΔΕΝ κέρδισε τους κριτικούς αλλά κατέληξε να καταποντιστεί στο Box Office. Η ταινία απέτυχε ακόμη και να ρεφάρει το μπάτζετ της και αυτή η αποτυχία ήταν ένα ακόμη πλήγμα όσον αφορά την επιβίωση της CANNON FILMS.

Και όντως το στούντιο έχωσε πολλά λεφτά σε αυτό το πρότζεκτ. Τα πρακτικά εφέ ήταν σε υψηλότατο επίπεδο, για τα δεδομένα των 80s πάντα, ενώ μέχρι και σήμερα εκπέμπουν μια σχεδόν μυσταγωγική γοητεία. Αρκετά φράγκα επενδύθηκαν και στην μουσική της ταινίας καθώς ο περίφημος συνθέτης Henry Mancini συνέθεσε ένα επιβλητικό soundtrack που όμως κακά τα ψέματα ο σκηνοθέτης προέβη σε μια αλόγιστη χρήση του. Ειλικρινά σε ορισμένα σημεία του φιλμ έχεις την αίσθηση ότι θα ήταν προτιμότερο ο Hooper να κλείσει την μουσική και να αφήσει την απόλυτη ησυχία του διαστήματος να ‘μιλήσει‘ στον θεατή.

Άρτια δουλεία έγινε και στην επιλογή του cast μιας και στο LIFEFORCE συναντάμε κυρίως ταλαντούχους και καταξιωμένους Βρετανούς ηθοποιούς ανάμεσα στους οποίους πετυχαίνουμε και τον Sir Patrick Stewart !

Παρά την ολιγόλεπτη παρουσία του ο Stewart αφήνει ανεξίτηλο το στίγμα του καθώς τον βλέπουμε εδώ να…φασώνεται με τον συνάδελφο του Steve Railsback !

Και όμως παρά την συμμετοχή αρκετών ικανών ηθοποιών οι ερμηνείες του LIFEFORCE ποτέ τους δεν ξεφεύγουν από τα στενά πλαίσια ενός B-Movie. Ακριβώς το ίδιο μπορεί να ειπωθεί και για την γενικότερη αισθητική της ταινίας.

Το LIFEFORCE μπορεί να βγήκε στα 80s όμως σαν ταινία φαίνεται να λειτουργεί περισσότερο σαν κάποιο Horror / Sci-Fi φιλμ των 60s ! Ναι είναι ξεκάθαρο ότι επενδύθηκαν σοβαρά λεφτά σε αυτή την παραγωγή όμως και πάλι η ταινία θυμίζει περισσότερο ένα B-Movie παρά κάποιο φιλόδοξο και επικό μπλοκμπάστερ.

Το αποτέλεσμα αυτό οφείλεται αποκλειστικά στον σκηνοθέτη Tobe Hooper που παρά το γεγονός ότι είχε στην διάθεση του 25 ολόκληρα εκατομμύρια δολάρια επέλεξε να προσεγγίσει την ταινία του με τον ίδιο τρόπο που αντιμετώπιζε η διαβόητη  Hammer Film Productions τις αιματηρές και Old School ταινίες τρόμου που έβγαζε πίσω στα 50s και 60s !

Η CANNON FILMS μπορεί να ήθελε με το LIFEFORCE να μπει στα μεγάλα σαλόνια του mainstream σινεμά όμως τελικά επέλεξε τον λάθος σκηνοθέτη ώστε να προσπαθήσει να την μπάσει εκεί. Όσα λεφτά και αν έδινες στον Tobe Hooper εκείνος ποτέ του δεν θα μπορούσε, ή απλά δεν θα ήθελε, να αποτινάξει από επάνω του τις επιταγές του σινεμά με το οποίο μεγάλωσε και το οποίο υπηρέτησε παθιασμένα και μαστόρικα όσο κανείς άλλος.

Στο LIFEFORCE o Hooper φαίνεται να αξιοποιεί και να διασκεδάζει στο έπακρο όλη την ‘δύναμη‘ που του έδωσαν τα λεφτά της CANNON. Εδώ έχουμε υπέροχα / φρικιαστικά πρακτικά εφέ, ευρηματικό σχεδιασμό σκηνικών και πλασμάτων, μερακλίδικο gore, ψυχεδελικούς φωτισμούς και μια προβοκατόρικη σεξουαλικότητα.

Από την άλλη ο σκηνοθέτης κατορθώνει να ανταπεξέλθει και στις επιταγές μιας μεγάλης παραγωγής καθώς επιδεικνύει απόλυτη προσήλωση απέναντι στην ταινία του και έναν γνήσιο επαγγελματισμό που εξυμνήθηκε αργότερα μέχρι και από τον βετεράνο Patrick Stewart.

Η εισπρακτική αποτυχία δεν πιστώνεται τόσο στην δουλεία του Hooper όσο σε άλλους τρεις παράγοντες :

• Βγαίνοντας στις αίθουσες το LIFEFORCE είχε να ανταγωνιστεί το καθολικά αγαπημένο και απόλυτα επιτυχημένο COCOON φιλμ του Ron Howard.
• Το σενάριο του φιλμ παρά την ενδιαφέρουσα κεντρική του θεματολογία είναι αρκετά ασύνδετο και μπερδεμένο.
• Η σεξουαλικότητα του LIFEFORCE έκατσε βαριά στα στομάχια των κριτικών αλλά και του κοινού των 80s.

Στην τελική την καλύτερη περιγραφή γύρω από την εισπρακτική αποτυχία της ταινίας την έκανε ο Calum Waddel, ένας από τους σκηνοθέτες του ντοκιμαντέρ σχετικά με το πως γυρίστηκε το LIFEFORCE και το οποίο περιλαμβάνεται στα Extras της Blu-Ray επανακυκλοφορίας του 2015.

Συγκεκριμένα ο Waddel είπε τα εξής :

‘ Μια θερινή ταινία στην οποία μια γυμνή γυναίκα , με μεγάλο στήθος, καταστρέφει το Λονδίνο ήταν εξαρχής κάτι το εξαιρετικά δύσκολο ώστε να πλασαριστεί στον ανυποψίαστο θεατή. Θεματολογικά το LIFEFORCE ποτέ του δεν ήταν τόσο σοφιστικέ όσο τα μπλοκμπάστερ του Spielberg και σίγουρα ΔΕΝ ταίριαζε στο κοινό των Multiplex.’

Παρά την αποτυχία του σήμερα το LIFEFORCE φαντάζει ως ένα απίστευτα προβοκατόρικο και τολμηρό κράμα ανάμεσα σε μια φουτουριστική διασκευή του Δράκουλα του Stoker, μια καινοτόμα αναθεώρηση της μυθολογίας των Βαμπίρ, ένα ‘Rip-Off’ του ALIEN , ένα γνήσιο Horror / Sci-Fi ‘Έπος‘, μια ιστορία με Λοβκραφτιανές προεκτάσεις, ένα φιλόδοξο ‘μπλοκμπάστερ‘, ένα αριστουργηματικό B-Movie αλλά και ένα…‘Space Vampire πορνό’…

Αν μη τι άλλο καμία άλλη ταινία επάνω στον πλανήτη μας δεν τολμά να ισχυριστεί ότι μπορεί να συνδυάζει όλα αυτά τα στοιχεία !

Στο φινάλε όμως το LIFEFORCE πάνω απ ‘ όλα λειτουργεί ως μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα μελέτη σχετικά με το τι προκύπτει όταν δίνεις σε έναν σκηνοθέτη όπως είναι ο Tobe Hooper ένα υπέρογκο μπάτζετ και εκείνος έχει τα αρχίδια , ή και την αυθάδεια, να τα ξοδέψει σε μια ταινία που θα είναι πέρα για πέρα προσαρμοσμένη στο δικό του , και τόσο μοναδικό, ύφος.

Το φιλμ αυτό είναι η μεγαλύτερη ‘αποτυχία‘ του σκηνοθέτη όμως παράλληλα είναι η πιο φιλόδοξη προσπάθεια του και μια από τις καλύτερες ταινίες του !

Τι ήθελε τελικά να μας πει θεματολογικά ο σκηνοθέτης με αυτό του το πόνημα ?

‘ Μen dealing with the feminine mystique or the feminine terror.’

Αυτό είναι το νόημα της ταινίας σύμφωνα με τον ίδιο τον δημιουργό και διάολε δεν θα τολμήσω να του πάω κόντρα.

Με το LIFEFORCE o Tobe Hooper έσπρωξε αυτό που εμείς αντιλαμβανόμαστε ως B-Movies μέχρι τα όρια του. Και το τελικό αποτέλεσμα μπορεί να κρίνεται εξαιρετικά αμφιλεγόμενο όμως στο τέλος δεν μπορείς παρά να μην κάτσεις να θαυμάσεις την Avant Garde εκκεντρικότητα , την φρίκη και την γοητεία του και να μην παραδεχθείς τον δημιουργό για την αφοσίωση και την τόλμη που επέδειξε απέναντι στην ταινία του.