GRAVITY : Ναι μαμά το διάστημα όντως είναι μια ‘ Μαλακία ‘ …

by Αντρέι Κοτσεργκίν

‘You gotta plant both your feet on the ground and start livin’ life.’

Το GRAVITY , του σκηνοθέτη Alfonso Cuaron, είναι ένα φιλμ που περιστρέφεται συνεχώς γύρω από το ανθρώπινο πνεύμα και την θέληση για επιβίωση.

Η ταινία μπορεί να είναι ένα τεχνολογικό θαύμα όσον αφορά το πως γυρίστηκε όμως ο σκηνοθέτης κατορθώνει να αναδείξει την θεματολογία του με εξαιρετικά ευθύ και απλό τρόπο. Τα πρόσωπα των δυο πρωταγωνιστών του, George Clooney και Sandra Bullock, είναι τα ‘οχήματα‘ μέσω των οποίων εκδηλώνεται η βαρύτητα μιας κρίσιμης και αδιανόητης κατάστασης.

Η ταινία αυτή εξετάζει το τι συμβαίνει σε ένα θνητό σώμα και μια ψυχοσύνθεση λίγες στιγμές μετά από μια τρομερή καταστροφή και η οποία διαδραματίζεται σε ένα αφιλόξενο περιβάλλον…

To σενάριο είναι εξαιρετικά απλό κάνει όμως ακριβώς όλα όσα χρειάζονται ώστε να σε βάλει σε μια τροχιά συνεχώς αυξανόμενης αγωνίας.

Μια ομάδα από Αμερικανούς αστροναύτες καλείται να επιδιορθώσει το , μονίμως προβληματικό, τηλεσκόπιο Hubble. Καθώς κάνουν τις επισκευές τους διαστημικά συντρίμμια αρχίζουν να κάνουν την εμφάνιση τους και όλα πάνε κατά διαόλου…

Φυσικά τα συντρίμμια αυτά προέρχονται από κάποιον ‘ελαττωματικό‘ Ρώσικο σταθμό, πιθανότατα Σοβιετικής κατασκευής ! Οι Ρώσοι αποφάσισαν να καταστρέψουν με ένα πύραυλο το ερείπιο / κατάλοιπο του Κομουνισμoύ και το αποτέλεσμα ήταν να προκληθεί ένα ‘ντόμινο‘ απόλυτης καταστροφής…

Σε αυτό το σημείο άρχισα να υποψιάζομαι ότι ο σκηνοθέτης θέλει να θίξει το ζήτημα ότι όσα χρόνια και αν περάσουν η ανθρωπότητα ποτέ της δεν θα πάψει να πληρώνει τις συνέπειες από τις εμμονές και την φτήνια που διέκρινε την πρώην Σοβιετική Ένωση αλλά οκ ίσως να είμαι κάπως υπερβολικός ως προς αυτή μου την ερμηνεία.

Τεσπα, έχοντας γλιτώσει, μετά βίας, από την ολική καταστροφή του διαστημικού λεωφορείου τους οι δυο εναπομείναντες αστροναύτες, ο βετεράνος Matt Kowalski (George Clooney) και η αγχώδης πρωτάρα Δόκτωρ Ryan Stone, πασχίζουν να ‘πλεύσουν‘ μέχρι τον Παγκόσμιο Διαστημικό Σταθμό ώστε να μπορέσουν να επιστρέψουν πίσω στην Γη.

Όμως το ‘Space Walk’ τους θα διαταραχθεί και από άλλα συντρίμμια και έτσι ο έμπειρος και cool Kowalski προτείνει στην συνάδελφο του να αναζητήσουν καταφύγιο σε έναν σταθμό Κινεζικής προέλευσης επειδή αντίθετα με τους γαμημένους τους Ρώσους, που κρύβουν μέχρι και μπουκάλια από βότκα μέσα στα σκάφη τους, οι Αμερικανοί εμπιστεύονται και προτιμούν τους τίμιους εργάτες Κινέζους !

Το σχέδιο ΔΕΝ θα έχει την επιθυμητή κατάληξη μιας και ο Kowalski με αυτοθυσία σώζει την ζωή της γιατρού όμως αυτή του η πράξη τον στέλνει σε τροχιά γύρω από την δική του καταδίκη.

Πλέον η Ryan Stone καλείται να βρει μόνη της την άκρη όμως κακά τα ψέματα όταν καταλήγεις να ‘πλέεις‘ ολομόναχος στο απόλυτο πουθενά, και με το πολύτιμο οξυγόνο σου να τελειώνει αργά και βασανιστικά, η αρετή της ψυχραιμίας φαντάζει εξαιρετικά δύσκολο να βρεθεί κάπου κοντά σου…

Οπτικά το φιλμ είναι ένα απόλυτο μεγαλείο.

Πανέμορφο, επιβλητικό αλλά συνάμα και άκρως απειλητικό. Μέχρι και σήμερα μουντζώνω τον εαυτό μου που το 2013 σνόμπαρα την ταινία και ΔΕΝ πήγα να την δω στο σινεμά. Διάολε αν είχα μια χρονομηχανή ένα από τα πρώτα πράγματα που θα έκανα ήταν να ταξιδέψω μια επταετία πίσω ώστε να παρακολουθήσω το GRAVITY και μάλιστα σε 3D προβολή !

Ο Cuaron κάνει τα πάντα ώστε να δώσει στον θεατή μια απόλυτη αίσθηση ρεαλισμού. Μάλιστα για αυτό επιστρατεύει στην ιστορία του το περίφημο τηλεσκόπιο Hubble μιας και λίγο ή πολύ όλοι μας έχουμε ακούσει κάτι για αυτό το ‘τεχνολογικό επίτευγμα‘.

Η χρήση του Hubble αλλά και κάποια άλλα σημεία γύρω από την ‘πιστή‘ απόδοση του διαστήματος και της ‘βόλτας‘ μιας ομάδας αστροναυτών μέσα σε αυτό προκάλεσε τόνους από συζητήσεις και αψιμαχίες όσον αφορά τον ρεαλισμό του φιλμ. Δεν ήταν λίγοι εκείνοι , κριτικοί , θεατές ‘επιστήμονες‘ αλλά και γνήσιοι επιστήμονες , που έγραψαν ολόκληρα σεντόνια όπου έθιγαν τα ‘μη ρεαλιστικά’ κομμάτια του GRAVITY…

Προσωπικά τους έχω όλους ΧΕΣΜΕΝΟΥΣ.

Το GRAVITY σε καμία περίπτωση ΔΕΝ είναι ένα γαμημένο ντοκιμαντέρ γύρω από το διάστημα. Είναι απλά ένα φιλμ και ο σκηνοθέτης του κάνει τα πάντα ώστε να μας δώσει μια ψευδαίσθηση ρεαλισμού η οποία θα μας κάνει να μείνουμε κολλημένοι στις θέσεις μας και να ταυτιστούμε με τους ήρωες και όλα όσα εκείνοι τραβάνε εκεί όξω. Και που να πάρει η οργή ο Cuaron το κατορθώνει αυτό στον απόλυτο βαθμό.

Όπως έγραψε πολύ σωστά ένας μερακλής στο BIRTH, MOVIES , DEATH :

‘Gravity can be both great and scientifically unsound. Neither cancels the other out. It presents a world where the United States is still invested in the space program. Sadly there’s no truthiness in that at all.‘

Και ειλικρινά δεν γίνεται παρά να μην συμφωνήσω μαζί του.

Αν το GRAVITY είχε γυριστεί από κάποιον άλλο σκηνοθέτη τότε η ταινία εύκολα θα μπορούσε να είχε βολευτεί στα σπουδαία εφέ της και την ατμόσφαιρα απόλυτης αγωνίας και απόγνωσης που την διακρίνει. Όμως ο Alfonso Cuaron ποτέ του δεν ήταν μονάχα τα υπέροχα και επιβλητικά πλάνα του.

Θα μπορούσα άνετα να γράψω κοτζάμ διατριβή γύρω από τα ειδικά εφέ της ταινίας αλλά θα αρκεστώ σε ένα απλό παράδειγμα. Στο GRAVITY οι στολές των αστροναυτών στην πραγματικότητα είναι ‘ραμμένες‘ κυρίως με CGI ! Βλέποντας την ταινία ποτέ σου δεν θα πάρεις πρέφα ότι οι στολές είναι ψηφιακές. Εδώ έχουμε ένα τέλειο, αλλά δυστυχώς και εξαιρετικά σπάνιο, παράδειγμα το πως το CGI μπορεί να συμπληρώνει και να εμπλουτίζει ένα φιλμ με ουσιώδη και ρεαλιστικό τρόπο αντί να πνίγει τα υπόλοιπα συστατικά της.

Αλλά όπως είπαμε ο μάστορας Cuaron δεν αρκείται στην εικόνα…

Ο σκηνοθέτης αφήνει τους δυο πρωταγωνιστές του να ‘αναπνεύσουν‘ ερμηνευτικά μέσα σε έναν χώρο που δεν αφήνει συνήθως περιθώρια για πολλές ανάσες και εκείνοι με την σειρά τους αποδεικνύονται άξιοι της εμπιστοσύνης του.

Σε αυτή την ταινία παίζουν δυο ηθοποιοί που ποτέ μου ΔΕΝ τους χώνευα και κατορθώνουν να με αποστομώσουν και οι δυο τους ! Και οι δυο αστροναύτες έχουν τους λόγους τους ώστε να εγκαταλείψουν την Γη μας και να τολμήσουν να δοκιμάσουν τις τύχες τους σε ένα αφιλόξενο και αμείλικτο περιβάλλον στο οποίο ποτέ μας δεν προοριζόμασταν να ‘πατήσουμε το πόδι μας’. Η μεγαλομανία και η φιλοδοξία, η περιέργεια, αλλά και η ανάγκη μας για εξερεύνηση και ανάπτυξη μας έσπρωξε εκεί πάνω και πρέπει πάντοτε να είμαστε έτοιμοι να πληρώσουμε τις συνέπειες της φιλοδοξίας μας. Και όμως μπορεί στον απέραντο ορίζοντα του διαστήματος να διακρίνεται το απόλυτο ‘τίποτα‘ όμως και οι δυο αυτοί άνθρωποι ελπίζουν ότι κάπου εκεί έξω θα βρουν αυτό το ‘κάτι‘ με το οποίο θα μπορέσουν επιτέλους να γεμίσουν τα συναισθηματικά τους κενά και να χορτάσουν τις ανάγκες τους.

Ο Clooney με απλότητα σου δίνει την εικόνα ενός άντρα που είναι λες και έχει περάσει το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του στο διάστημα παρά κάτω στην Γη. Εκπέμπει σιγουριά, ηρωισμό , ικανότητα και ανιδιοτέλεια. Έχει μαζί του όλες τις γνώσεις και την εμπειρία που απαιτείται ώστε να μπορέσει να επιβιώσει από τα απρόοπτα και τις καταστροφές που μπορούν να συμβούν εκεί πάνω όμως και πάλι η επιβίωση ποτέ δεν φαντάζει ως κάτι το σίγουρο. Στην τελική όσο ικανός και αν είσαι το διάστημα παραμένει μια αχαρτογράφητη περιοχή όπου τα πάντα μπορούν να συμβούν και όπου ποτέ σου δεν θα είσαι απόλυτα ‘έτοιμος‘ ώστε να αντιμετωπίσεις τις κακουχίες που μπορεί να αρχίσουν ξαφνικά να περιστρέφονται γύρω σου.

Στον αντίποδα η Sandra Bullock ενσαρκώνει μια γυναίκα που στο μεγαλύτερο κομμάτι της ιστορίας φαντάζει σαν ένα ‘ψάρι έξω από τα νερά του’. Παρακινούμενη από μια προσωπική τραγωδία η Stone επιλέγει το διάστημα ως την μέθοδο διαφυγής από το τραύμα που προκύπτει μέσα από μια σκληρή απώλεια. Εντελώς ειρωνικά η απόπειρα της να επιτύχει την Κάθαρση θα εξελιχθεί σε μια νέα τραγωδία. Κόβοντας βόλτα μέσα σε αυτή την τραγωδία η γυναίκα αυτή θα κληθεί να βρει και να ενεργοποιήσει τα ένστικτα επιβίωσης που κρύβονται μέσα σε όλους μας. Σε μια σεκάνς η απελπισμένη Bullock ξεσπάει με τόσο έντονο και σπαραχτικό τρόπο που εκείνη την στιγμή ως θεατής θα αρχίσεις να σκανάρεις το τοπίο γύρω σου με την ελπίδα ότι θα βρεις κάτι από το οποίο η ηρωίδα θα μπορέσει να πιαστεί και να σωθεί. Προφανώς και δεν βρίσκεις τίποτα επειδή βρισκόμαστε στο γαμημένο το διάστημα…

Οι δυο πρωταγωνιστές αναπτύσσουν ανάμεσα τους μια εξαιρετική χημεία και ταιριάζουν στους ρόλους τους όπως ένας έμπειρος αστροναύτης ταιριάζει με την στολή του. Η χαρισματική περσόνα και η καλογυαλισμένη φάτσα του Clooney τον καθιστά ως το πλέον ιδανικό ‘Poster Boy’ ενός αστροναύτη / ήρωα ενώ η Bullock δίνει όλο της το είναι, τόσο σωματικά όσο και ψυχικά, στον δικό της ρόλο.

Πάντως όσο ηρωικός και αν καταλήγει να φαντάζει εδώ ο Clooney στο τέλος το GRAVITY είναι η ιστορία της Sandra Bullock καθώς θεματολογικά περιστρέφεται γύρω από μια γυναίκα που αντιμέτωπη με τον αφανισμό της καλείται να αποφασίσει αν θα πρέπει να τον αποδεχτεί ή να κάνει ότι περνάει από το χέρι της ώστε να τον αντιμετωπίσει.

Πριν μερικά χρονάκια η μάνα μου έκατσε να δει το GRAVITY. Μόλις ολοκλήρωσε την προβολή την ρώτησα πως της φάνηκε η ταινία. Η απάντηση της ήταν η εξής :

‘ Μια μαλακία είναι το διάστημα. Απορώ γιατί πάνε οι τρελοί εκεί πάνω !’

Παρά το τσουβάλιασμα και τον κυνισμό που διέκρινε την κριτική της μαμάς στο τέλος δεν μπορώ παρά να μην την συμμεριστώ.

Πράγματι πρέπει να έχεις μεγάλες δόσεις ‘τρέλας‘ ώστε να θες να πετάξεις εκεί πάνω στα άστρα και να θέσεις τόσο το σώμα όσο και την ψυχολογία σου σε ένα από τα πιο απαιτητικά και παράτολμα ‘τεστ‘ που μπορεί να περάσει ένας θνητός.

Και όμως δίχως την ‘τρέλα‘ , την τόλμη και την αποφασιστικότητα αυτών των αντρών και γυναικών ως είδος ποτέ μας δεν θα μπορούσαμε να μάθουμε μέχρι που μπορεί να μας φτάσει η φιλοδοξία και οι δυνατότητες μας. Χωρίς τέτοιους ανθρώπους θα μέναμε για πάντα προσκολλημένοι στην Γη μας να ζούμε σε μια απόλυτη άγνοια σχετικά με το μέχρι που μπορεί να μας οδηγήσουν το πνεύμα, οι ικανότητες και οι γνώσεις μας.

Στο GRAVITY o Alfonso Cuaron κάνει μια ανελέητη μελέτη γύρω από το ένστικτο της επιβίωσης αλλά παράλληλα προβαίνει και σε μια ρομαντική εξύμνηση του ανθρώπινου πνεύματος και αποδίδει έναν σπουδαίο φόρο τιμής σε όλους εκείνους τους τολμηρούς εξερευνητές που θα ρισκάρουν τα τομάρια τους ώστε να μας δώσουν την προοπτική μιας άλλης ζωής.

Με αυτό το φιλμ ο σκηνοθέτης μου θύμισε ότι ποτέ μου ΔΕΝ θα έχω τα κότσια να ταξιδέψω μέχρι το διάστημα και ότι το μόνο που μπορώ να κάνω είναι να κάτσω εδώ στην Γη , κολλημένος στην βαρύτητα μας, και να θαυμάζω το κουράγιο όλων εκείνων που αποφασίζουν να βολτάρουν στα άστρα όχι για να επεκτείνουν τους χάρτες μας αλλά για να ανοίξουν νέους ορίζοντες για ολόκληρη την ανθρωπότητα.

Φιλοδοξία, ηρωισμός, δίψα για εξερεύνηση και καταξίωση, επιστημονική περιέργεια, αθεράπευτη εμμονή…

Το τι ακριβώς σπρώχνει αυτούς τους ‘τρελούς‘ εκεί πάνω δεν έχει την παραμικρή σημασία. Στο τέλος το μοναδικό πράγμα που μετράει είναι όχι τα προσωπικά κίνητρα αλλά η ίδια η πράξη.

Η σημασία και η κρισιμότητα αυτής της πράξης αυξάνεται κατακόρυφα, και πολύ συμβολικά, από την προηγούμενη ταινία του Alfonso Cuaron με τίτλο CHILDREN OF MEN.

Βλέποντας την , επίφοβα ρεαλιστική και διόλου μακρινή , δυστοπία που εντοπίζεται σε αυτή την ταινία ίσως το μόνο που μας έμεινε να ελπίζουμε είναι ότι μια μέρα θα βρούμε επιτέλους τον τρόπο να αφήσουμε πίσω μας μια για πάντα αυτή την επίγεια και εξαιρετικά προβληματική κοινωνία που χτίσαμε και να αναζητήσουμε ένα καλύτερο αύριο ανάμεσα στα αστέρια…

Βαθμολογία : Οι Ρώσοι κοσμοναύτες σε καμία περίπτωση ΔΕΝ εγκρίνουν το προπαγανδιστικό περιεχόμενο αυτής της Made in U.S.A. ταινίας !