DAYLIGHT : O Sly βλέπει “Φως στο τούνελ”.

By Αντρέι Κοτσεργκίν

Τα Disaster Movies επί δεκαετίες ολόκληρες έφερναν φράγκα στο Hollywood και ψυχαγωγουσαν τους θεατές.

Στα 00s οι καταστροφές μεταφράζονταν σε έναν αστεροειδή που είχε ως στόχο τον πλανήτη μας, σε τίποτε σεισμούς που οφείλονταν σε κάποια αλλαγή στον πυρήνα της Γης, σε ακραίες καιρικές καταστροφές που εντοπίζονταν στο φαινόμενο του θερμοκηπίου, σε κάναν στρατιωτικό δορυφόρο / όπλο ή στην παραδοσιακή και δοκιμασμένη εισβολή εξωγήινων. Από ένα σημείο και ύστερα το συγκεκριμένο κινηματογραφικο είδος ταυτίστηκε με Over The Top σκηνοθέτες τύπου Michael Bay.

Και όμως ένα από τα καλύτερα φιλμ καταστροφής και επιβίωσης μας ήρθε στα μέσα των 90s, συγκεκριμένα το 1996, όταν το είδος είχε ξεπέσει στην συνείδηση θεατών και κριτικών.

Το DAYLIGHT, του σκηνοθέτη Rob Cohen δεν μας “βύθισε” μονάχα σε ένα, ασφυκτικά αποπνικτικό, τούνελ αλλά μας παρουσίασε και έναν Sylvester Stallone σε (κυριολεκτικά και μεταφορικά) τεράστια φόρμα…

Πιστό στην νόρμα που ακολουθεί η πλειοψηφία των Disaster Movies το DAYLIGHT μας συστήνει σε μια πληθώρα χαρακτήρων που βρίσκονται εγκλωβισμένοι, ταυτόχρονα, σε ένα τρομερό σενάριο καταστροφής.

Εξαιτίας δύο παράνομων ενεργειών οι άνθρωποι αυτοί καταλήγουν να μάχονται για την επιβίωση τους μεσα σε ένα τούνελ, το οποίο διασχίζει τον ποταμό Hudson. Οι ομάδες διάσωσης αδυνατούν να βρουν έναν τρόπο ώστε να εισχωρήσουν στο τούνελ. Καθώς ο χρόνος κυλάει αμείλικτα οι εγκλωβισμένοι αρχίζουν να πανικοβαλλονται μιας και παίρνουν πρέφα ότι δεν τους απομένουν και πολλές ώρες ζωής.

Η μοναδική ελπίδα για σωτηρία συναντάται στο πρόσωπο ενός… ταρίφα, ονόματι Kit Latura. Ο άντρας αυτός στο παρελθόν ήταν ένας από τους καλύτερους διασώστες της πιάτσας. Όμως ύστερα από ένα τραγικό περιστατικό έχασε τόσο την δουλειά και την υπόληψη του όσο και την αυτοπεποίθηση του.

Ο Latura αποφασίζει να αναλάβει δράση μιας και παλαιότερα είχε λάβει μέρος σε μια άσκηση για την αντιμετώπιση μιας παρόμοιας καταστροφής. Κατεβαινοντας όμως, ολομόναχος, στο τούνελ ο ήρωας θα διαπιστώσει πως πρώτα θα πρέπει να “επιβιώσει” από τους εφιάλτες που τον στοιχειώνουν και στην συνέχεια να βρει έναν τρόπο ώστε να σώσει εκείνους που έχουν ανάγκη την βοήθεια του…

O Cohen αρχικά επιθυμούσε διακαώς τον Nicolas Cage ώστε να παίξει τον ήρωα της ταινίας του. Το στούντιο της UNIVERSAL του επέβαλλε τον Sly διότι τον έκρινε ως πιο εμπορικό όνομα. Η ειρωνεία είναι ότι την ίδια χρονιά ο Cage έπαιξε στο, απόλυτα επιτυχημένο, THE ROCK και τα επόμενα χρόνια εξελίχθηκε σε πιο εμπορικό αστέρα από τον συνάδελφο του!

Πάρα το γεγονός ότι μπήκε με “το ζόρι” στην ταινία ο Sly έδωσε τα ρέστα του. Εδώ παραμεριζει το Overacting και το machismo που είχε στην προηγούμενη ταινία του, το περίφημο JUDGE DREDD, και παραδίδει μια μεστή και μετρημένη ερμηνεία. Σου βγάζει έναν θνητο ηρωισμό αλλά και μια τραγικότητα. Δεν είναι κάνας “Ραμπο” των ΕΜΑΚ της Αμερικής αλλά ένας απλός και ικανός άνθρωπος που θα κάνει ότι μπορεί ώστε να βοηθήσει τους συμπολίτες του. Αυτό το τελευταίο δεν θα είναι καθόλου εύκολη υπόθεση μιας και αρκετοί από τους παγιδευμένους πολίτες είναι είτε ψυχωτικοι ή απλά τεραστίων διαστάσεων Μαλακες…

Το DAYLIGHT “φωτίζει” ένα πολύ στιβαρό cast που ενσαρκώνει μια ενδιαφέρουσα ποικιλία χαρακτήρων και που ο καθένας έχει την ιστορία του, τα πλεονεκτήματα αλλά και τις αδυναμίες του. Συγκεκριμένα έχουμε την Ammy Brenneman να υποδύεται μια αποτυχημένη συγγραφέα θεατρικών έργων. Μην αντέχοντας τις απανωτές απορρίψεις και τις δυσκολίες η γυναίκα αυτή αποφασίζει μια μέρα να εγκαταλείψει την μεγάλη πόλη και τα εξίσου μεγάλα όνειρα της. Να που η πόλη όμως δεν δείχνει διατεθειμένη να της επιτρέψει να ξεφύγει. Εδώ έχουμε ένα πολύ ενδιαφέρον Character arc όπου μια γυναίκα που έχει συνηθίσει να “χάνει” καλείται τώρα να βρει έναν τρόπο ώστε να νικήσει την μεγαλύτερη δυσκολία που της ξεβρασε οι μοίρα. Έχουμε επίσης μια ομάδα από κατάδικους που ο καθένας τους κουβαλάει την τρέλα του, έναν άπιστο πατέρα που εξελίσσεται σε έναν απίστευτα ενοχλητικό Μαλακά αλλά και έναν υπέροχο σκύλο.

Βέβαια ο νούμερο ένα Μαλακας αυτής της ιστορίας διακρίνεται στο πρόσωπο του Viggo Mortensen, που μέσα από μια ολιγόλεπτη παρουσία κατορθώνει να κλέψει την παράσταση!

Στο DAYLIGHT ο Viggo είναι ο Roy Nord. Ουσιαστικά είναι ένας “Action Man” των Extreme Sports που εξελίχθηκε σε σελεμπριτι και επιτυχημένο επιχειρηματία. Ύστερα από την καταστροφή ο τυπάς αυτός ορίζει τον εαυτό του ως τον “σωτήρα” της ομάδας και ξεκινά να ψάχνει μια διέξοδο από το τούνελ ενώ παράλληλα γράφει στα αθλητικά του παπούτσια τις συμβουλές του έμπειρου και ειδικού Latura. Προφανώς η άγνοια κινδύνου που επιδεικνύει θα έχει ολέθριες συνέπειες τόσο για τον ίδιο όσο και για το υπόλοιπο “παρεακι“…

Ο Viggo πραγματικά εισέρχεται σε φουλ Mode ξιπασιας και εγωισμού. Δεν δείχνει να δίνει την παραμικρή δεκάρα για τους υπόλοιπους. Απλά θέλει να τους “σώσει” επειδή χρειάζεται ένα “Highlight καριέρας” ώστε να ανεβάσει τις μετοχές της εταιρείας του και την δημόσια εικόνα του και επειδή είναι εγωισταρος του κερατά.

Μιλάμε για έναν άντρα που το μότο του είναι “I Always Make It”…

Σε αυτή την ταινία ο Viggo Mortensen μας χαρίζει έναν από τους πιο ξιπασμενους Καργιοληδες των 90s. Όμως ο μεγάλος αστέρας παραμένει φυσικά ο Sly. Ο πρωταγωνιστής σε κερδίζει όχι τόσο με τα λόγια και τις εκφράσεις του αλλά κυρίως χάρη στο εξαιρετικό Body Acting του. Στα 90s o Sly ήταν σε απίστευτη φόρμα σωματικά. Εδώ παραδίδει μια ερμηνεία παρόμοια με εκείνη που είχε στο CLIFFHANGER, του 1993. Γενικότερα το DAYLIGHT τόσο προς την απόδοση του ήρωα όσο και στον τρόπο που ξετυλιγει την ιστορία του θυμίζει σε μεγάλο βαθμό την ταινία του Renny Harlin. Η βασική διαφορά είναι ότι εδώ ο ήρωας δεν έχει να αντιμετωπίσει κάποια ομάδα από μοχθηρους κλέφτες αλλά μια, σχετικά ρεαλιστική, καταστροφή, την αμφισβήτηση που δέχεται από τους ανθρώπους που θέλει να σώσει αλλά και τις αμφιβολίες που έχει πλέον και ο ίδιος για την κρίση και τις ικανότητες του.

Μερικά ενδιαφέροντα trivia γύρω από το φιλμ είναι ότι ο Sly δέχτηκε τον ρόλο επειδή ήθελε κυρίως να νικήσει την κλειστοφοβια από την οποία υπέφερε. Για έναν παρόμοιο λόγο είχε παίξει πριν από χρόνια και στο CLIFFHANGER καθώς τότε είχε και υψοφοβια! Σε μικρό ρόλο πετυχαίνουμε και τον γιο του Sage Stallone ενώ ο ήρωας του Sly φοράει μια στολή παρόμοια με εκείνη που φορούσε ο χαρακτήρας του Chris Redfield στο πρώτο, και κλασσικό πλέον, RESIDENT EVIL video game! Αυτό μάλλον συνέβη εντελώς τυχαία μιας και τόσο το παιχνίδι όσο και η ταινία μπορεί να βγήκαν την ίδια χρονιά αλλά έκαναν πρεμιέρα με μόλις τρεις μήνες διαφορά.

Πέραν του ποικιλόμορφου κσι απόλυτα στιβαρου cast το DAYLIGHT μας φανερώνει και έναν σκηνοθέτη στα καλύτερα του. Μερικούς μήνες πριν ο Cohen είχε γυρίσει το DRAGONHERAT, ένα επικό και ρομαντικό παραμύθι που σίγουρα θα το θυμάστε από τις προβολές του STAR (ναι είναι εκείνο όπου ο Δράκος μιλάει με την φωνή του Sir Sean Connery!). Γενικά ο σκηνοθέτης στο παρελθόν είχε δείξει ότι ξέρει πως να γυρνάει ευχάριστες ταινίες αλλά σε καμία περίπτωση δεν θα τον χαρακτήριζες “λαϊκό μαστορι” του σινεμά δράσης. Και όμως στο DAYLIGHT ο Cohen στήνει μερικές φοβερές σεκάνς καταστροφής και απόγνωσης και κατορθώνει να εγκλωβισει τους θεατές του σε ένα κλειστοφοβικο και υγρό “τάφο“. Το φιλμ του είναι φίσκα στην αδρεναλίνη, το σασπένς όμως ταυτόχρονα διακρίνεται και από έναν γήινο “ρεαλισμό“. Βέβαια σε μερικά σημεία ο “ρεαλισμός” θάβεται κάτω από τα, αναπόφευκτα, “συντρίμμια” της σήμα κατατεθέν υπερβολής των 90s. Η καταστροφή στο τούνελ προκαλείται από κάτι πανκηδες ληστές που τρακαρουν με ένα φορτηγό το οποίο ανήκει σε διεφθαρμένους συνδικαλιστές και είναι φορτωμένο με τοξικά απόβλητα. Οι χαρακτήρες αυτοί μοιάζουν να ξέμειναν από κάποιο ακυκλοφόρητο sequel του DEATH WISH! Η έκρηξη που προκύπτει από το τρακάρισμα είναι σίγουρα θεαματική αλλά ίσως παραπάνω θεαματική από ότι θα ταίριαζε στο ύφος της ταινίας. Είναι λες και προέρχεται από την πυρηνική ανάσα εκείνου του, ανεκδιήγητου, 90s Χολυγουντιανου Γκοντζιλα καθώς δεν υπακούει σε νόμους φυσικής ή λογικής. Την βλέπουμε να γκρεμίζει κοτζάμ τούνελ και να εκτροχιαζει φορτηγά και αμάξια αλλά ταυτόχρονα πολλοί από τους οδηγούς βγαίνουν αλωβητοι, μάλλον επειδή απλά πρόλαβαν να κλείσουν τα παράθυρα τους!

Στον αντίποδα οι υπόλοιπες μεγάλες Action σεκάνς είναι χάρμα οφθαλμών. Ειδικά η σκηνή όπου ο Sly καλείται να περάσει από ένα σύστημα εξαερισμού, που μοιάζει περισσότερο με φουτουριστικη παγίδα θανάτου, παραμένει καταιγιστική μέχρι και σήμερα.

Στο φινάλε όμως εκτιμώ το DAYLIGHT όχι τόσο για το φοβερό σκηνικό καταστροφής που χτίζει / γκρεμίζει ο σκηνοθέτης του αλλά κυρίως επειδή αφήνει τους ηθοποιούς του να παίξουν τους χαρακτήρες τους λες και ανήκουν σε δραματική, θεατρική παράσταση του Ίψεν. Είναι θνητοί, ευάλωτοι και τρομοκρατημένοι. Είναι Καθάρματα αλλά και ήρωες ταυτόχρονα. Κάποιοι θα τα καταφέρουν να επιβιώσουν. Άλλοι πάλι θα βρεθούν σε ένα ύβρις και τιμωρία σενάριο. Και φυσικά υπάρχουν και εκείνοι που στάθηκαν απλά άτυχοι.

Στο ενδιάμεσο ο Cohen δίνει και χριστιανικους συμβολισμούς που όμως περισσότερο αποδίδουν φόρο τιμής στους τίμιους Ιρλανδούς εργάτες που φρόντισαν να βάλουν τα θεμέλια ώστε να χτιστεί το Αμερικανικό έθνος. Α και η ταινία λειτουργεί ως μια σταρατη υπενθύμιση ότι στην περίπτωση που βρεθούμε αντιμέτωποι με σενάριο καταστροφής καλό θα ήταν να αφήσουμε τους ειδικούς να κάνουν την δουλειά τους και να μην τους πρήζουμε τα αρχιδια με τον εγωισμό και τις δήθεν “γνώσεις” μας.

Πάρα την δημοτικότητα του Sly το DAYLIGHT δεν εξελίχθηκε σε μια ακόμη επιτυχία του στο Box Office. Δεν ήταν εμπορική “καταστροφή” μιας και σημείωσε κέρδος απλά αυτό κρίθηκε “μικρό” από τους παραγωγούς. Οι κριτικοί πάλι, στην πλειοψηφία τους, το “κατεδάφισαν” αλλά αυτό μάλλον οφείλεται περισσότερο στο γεγονός ότι τα Disaster Movies είχαν αρχίσει να κουράζουν.

Όπως και να χει το DAYLIGHT λειτούργησε ως μια ακόμη “φως στο τούνελ “ταινία για λογαριασμό του Sly που πλέον το χε πάρει απόφαση να αφήσει, έστω προσωρινά, τους ρόλους καρικατούρες και να παίξει ξανά πιο γήινους και απαιτητικούς χαρακτήρες . Μια επιλογή που τον αντάμειψε, μερικούς μήνες αργότερα, με την συμμετοχή του στο εξαιρετικό COP LAND, του James Mangold, ένα φιλμ που έδωσε την ευκαιρία στον Sylvester Stallone να λάμψει ερμηνευτικά ανάμεσα σε θηρία του κινηματογράφου.

Όμως αυτό το ταξίδι στην πόλη των “βρόμικων” και σκληρών μπάτσων θα το επιχειρήσουμε κάποια άλλη φορά…