DOCTOR SLEEP : Γιατρέ ξύπνα με…

by Αντρέι Κοτσεργκίν

ΦΟΝΟΣ.

Δεν είναι ανάγκη να γράψει κανείς την παραπάνω λέξη ανάποδα ώστε να δούμε την αντανάκλαση της σε έναν καθρέφτη και να καταλάβουμε το πως φαίνεται να λειτουργεί το DOCTOR SLEEP ως μια ‘συνέχεια‘ απέναντι σε εκείνη την τρομερή αλλά και ανυπέρβλητη ‘Λάμψη’ που δημιούργησε ο Stanley Kubrick πίσω στα 70s.

Η ειρωνεία εδώ συναντάται στο γεγονός ότι ο σκηνοθέτης Mike Flanagan μέσω αυτού του sequel δείχνει πραγματικά να επιθυμεί να ‘παντρέψει‘ την ομώνυμη νουβέλα του Stephen King με την ‘πετσοκομμένη‘ κινηματογραφική μεταφορά του Kubrick και κατά συνέπεια να ‘συμφιλιώσει‘ συγγραφέα και σκηνοθέτη…

Παρά τις καλές προθέσεις του Flanagan εδώ αυτή η ‘συμφιλίωση‘ διαστρεβλώνεται σε ένα αχρείαστο κάζο και ίσως σε μια αποτυχημένη απόπειρα κινηματογραφικού ‘φόνου‘…

Και ναι ο ίδιος ο King βγήκε πρόσφατα και δήλωσε ότι το DOCTOR SLEEP στα μάτια του ‘εξιλεώνει‘ επιτέλους τον χαρακτήρα του Jack Torrance όπως εκείνος είχε αποδοθεί στο παρελθόν από τους Jack Nicholson και Stanley Kubrick όμως αυτή η παραδοχή ελάχιστη σημασία ή αξία έχει για τους εξής λόγους :

• O King μπορεί να χαρακτηρίζεται ως ‘μάστορας του Τρόμου’ της λογοτεχνίας όμως από σινεμά δεν φαίνεται να σκαμπάζει και πολλά πράγματα. Το πιο τρανταχτό παράδειγμα της άγνοιας του γύρω από την έβδομη τέχνη αποτελεί η απόπειρα του να γυρίσει από μόνος του μια ‘σωστή‘ μεταφορά της νουβέλας του το 1997 μέσα από την τηλεοπτική ‘Λάμψη‘…

Και ναι το ξέρω ότι πολλοί οπαδοί της νουβέλας και του συγγραφέα χρίζουν αυτή την μεταφορά ως την ‘καλύτερη Λάμψη’ της σινε-πιάτσας όμως ανέκαθεν ο οπαδισμός είχε την δύναμη να θολώνει την λογική , την κρίση και την αντικειμενικότητα των ανθρώπων.

Και συνεχίζουμε :

• Το γεγονός ότι κάτι γράφει καλά επάνω στο χαρτί ΔΕΝ σημαίνει ότι αυτομάτως θα ‘γράψει‘ το ίδιο καλά και στο κινηματογραφικό πανί. Άλλες είναι οι απαιτήσεις της λογοτεχνίας και άλλες εκείνες του σινεμά
• Στην νουβέλα του ο King έγραψε για τον αλκοολισμό, έναν κύκλο κακοποίησης, για την μάχη με τους οικογενειακούς δαίμονες αλλά και για την απεγνωσμένη πάλη του να ελέγξεις μια κατάσταση στην οποία δεν χωράει ο παραμικρός έλεγχος. Αυτές οι θεματολογίες δεν ενδιέφεραν τότε τον Kubrick, που θεωρούσε την γραφή του King ‘αδύναμη‘, και έτσι επέλεξε να κρατήσει την κεντρική ιδέα και τους χαρακτήρες του βιβλίου, να πετσοκόψει όλα τα ‘ηλίθια‘ σημεία και στοιχεία της και να πάρει αρκετές αρτιστικές πρωτοβουλίες ώστε να βγάλει και να αναδείξει από μέσα της εκείνες τις θεματολογίες που τον ενδιέφεραν ως δημιουργό. Οι δυο Λάμψεις μπορεί να μοιράζονται μια κοινή ιστορία όμως διαφέρουν εντελώς ως προς τα μηνύματα τους.

Όμως από αυτή την τελευταία πλάνη/παρανόηση πάσχει και ο Flanagan…

Με το DOCTOR SLEEP o σκηνοθέτης πασχίζει να επιτύχει κάτι το φιλόδοξο χτίζοντας μια κινηματογραφική μεταφορά της ομώνυμης νουβέλας και παράλληλα την ενσωματώνει στο ίδιο κινηματογραφικό ‘σύμπαν‘ με την ταινία του Kubrick. Να που όμως αυτή η συνταγή καταλήγει να μοιάζει ως ένα κακόγουστο και ανούσιο μπαστάρδεμα .

Σε αυτό το φιλμ ο Flanagan λειτουργεί από την μια ως οπαδός του συγγραφέα Stephen King και από την άλλη ως επίδοξος μιμητής ενός σκηνοθέτη τον οποίο θεωρεί ‘δάσκαλο‘ του και που τον λατρεύει σχεδόν αιρετικά.

Το θέμα είναι ότι οι επίδοξοι μαθητές , όσο ταλαντούχοι και αποφασισμένοι και αν φαίνονται, καμία φορά απλά αδυνατούν να περάσουν το μάθημα…

Στο DOCTOR SLEEP o Flanagan ξεπατικώνει στυγνά τις τοποθεσίες και ορισμένα από τα γεγονότα του THE SHINING όμως αδυνατεί να ‘τσουλήσει‘ επάνω στα ίχνη ενός δημιουργού του μεγέθους του Kubrick.

Στην Λάμψη του ο Kubrick επέλεξε να περιορίσει αισθητά το μεταφυσικό στοιχείο της νουβέλας και προτίμησε να το επιστρατεύσει ως το έναυσμα με το οποίο ο Jack Torrance θα ξεδίπλωνε την απόλυτα γνήσια και θνητή του τρέλα ενάντια στην οικογένεια του.

Αντίθετα εδώ ο Flanagan τερματίζει το κοντέρ του μεταφυσικού με αποτέλεσμα το ύφος και οι χαρακτήρες της ταινίας του να μην συμβαδίζουν καθόλου με την αισθητική του THE SHINING. Ο πιο εύστοχος χαρακτηρισμός που διάβασα γύρω από αυτή την απόπειρα του Flanagan είναι ότι ο σκηνοθέτης επέλεξε να χώσει τους ‘X-MEN’ μέσα στο ίδιο ξενοδοχείο που πριν από χρόνια φιλοξένησε στα ενδότερα του έναν απόλυτα ρεαλιστικό και ανθρώπινο τρόμο. Με λίγα λόγια εδώ αντικρίζουμε δυο ‘πίνακες‘ που φαντάζουν εντελώς αταίριαστοι μεταξύ τους τόσο οπτικά όσο και θεματολογικά.

Έναν τρόμο που αν κρίνουμε με βάση όλα όσα βλέπουμε σε αυτό το ‘sequel‘ ο πιτσιρικάς Danny Torrance δεν μπόρεσε να τον αφήσει ποτέ πίσω του να πεθάνει κάτω από στρώματα πάγου…

Ο Ewan McGregor κάνει στιβαρή δουλειά στο να αποδώσει το αβάσταχτο βάρος ενός αθεράπευτου τραύματος το οποίο καλείται να κουβαλήσει ένας άντρας στο μεγαλύτερο μέρος της ζωής του. Ο ηθοποιός εδώ αντλεί άφθονες τζούρες από τις δικές του καταχρήσεις στο παρελθόν και αποδίδει με στιβαρό τρόπο την καθημερινή πάλη ενός ανθρώπου που αδυνατεί να αφήσει το επίπονο και τραυματικό παρελθόν του να πεθάνει.

Από την πλευρά του ο σκηνοθέτης κατορθώνει να εξελίξει τους γελοίους Villains του βιβλίου σε κάτι που φαντάζει σχετικά μοχθηρό. Επίσης προς τιμήν του ο Flanagan αρνείται πεισματικά να ‘αναστήσει‘ ψηφιακά τους χαρακτήρες του THE SHINING και βάζει αληθινούς ηθοποιούς να μπουν στα ‘παπούτσια‘ ,τα ‘τρίκυκλα‘ τους και πίσω από τις ‘μπάρες‘ τους. Βέβαια μην περιμένεις να δεις ερμηνείες αντίστοιχου επιπέδου με εκείνες της Λάμψης.

Όσον αφορά την ‘ανάσταση’ ή όχι του μπαμπά Jack ας πούμε μονάχα ότι για να αντιμετωπίσει τους δαίμονες του ένας άντρας θα πρέπει να αναζητήσει πρώτα την πηγή τους. Και ο αλκοολισμός, που εδώ λειτουργεί ως ο ‘δαίμονας’ του Danny ξεβράζεται κατευθείαν μέσα από την κληρονομία που του άφησε ο γέρος του…

‘ Μύρισα κάποτε ένα. Μύριζε σαν κάτι που καιγόταν.’

Η περιγραφή που κάνει ο Danny σε ένα ποτήρι Jack Daniels περιγράφει λακωνικά, θλιμμένα αλλά και απόλυτα εύστοχα την επίδραση που ασκεί το αλκοόλ επάνω σε εκείνους τους άντρες που αφού υποκύψουν σε αυτό στην συνέχεια του επιτρέπουν να καθορίζει τις επιλογές και τις πράξεις τους.

Σκηνοθετικά το φιλμ διακρίνεται από άπλετα Jump Scares που ,παρά το γεγονός ότι δεν γίνεται κατάχρηση τους, στην πλειοψηφία τους δεν θα έχουν αντίκτυπο επάνω σου στην περίπτωση που είσαι άνω των δεκαεπτά ετών. Σε αυτό τσοντάρει αρνητικά και το γεγονός ότι αν ως θεατής έχεις δει την Λάμψη του Kubrick τότε εύκολα μπορείς να προβλέψεις αρκετούς από τους τρόμους που παραμονεύουν τον , ενήλικα πλέον, Danny την στιγμή που εκείνος αναγκάζεται να επιστρέψει στο μέρος που γέννησε τα τραύματα και τους εφιάλτες του και να αντιμετωπίσει το Κακό που εξακολουθεί να φιλοξενείται μέσα στους διαδρόμους του Overlook Hotel.

Πάντως η αναβίωση του ξενοδοχείου είναι αρκετά εντυπωσιακή αλλά προσωπικά ‘αναπαλαιώσεις‘ αυτού του τύπου δεν με συγκινούν ως θεατή ακόμη και αν έχουν τον Spielberg για ‘αρχιτέκτονα‘…

Βέβαια για να αποδώσω τα Καίσαρος Καίσαρι οφείλω να ομολογήσω ότι η κινηματογραφική μεταφορά του DOCTOR SLEEP στην οποία προβαίνει εδώ ο Flanagan βελτιώνει αισθητά τόσο την ποιότητα όσο και την ψυχαγωγική αξία της ομώνυμης νουβέλας του King.

Επίσης μπορεί εδώ ο Flanagan να αποτυγχάνει παταγωδώς να χτίσει μια άξια και με νόημα ‘συνέχεια‘ της Λάμψης του Kubrick όμως αν επέλεγε να βαφτίσει το φιλμ του ως τον ‘διάδοχο‘ εκείνης της τηλεοπτικής Λάμψης του King τότε σίγουρα το εγχείρημα του θα κρινόταν πέρα για πέρα επιτυχημένο.

Το γεγονός ότι και τα δυο παραπάνω έργα τέχνης σε καμία περίπτωση ΔΕΝ αποτελούν και τις πλέον ποιοτικές στιγμές του Stephen King λέω να το προσπεράσω ώστε να μην απογοητεύσω / τσαντίσω περαιτέρω τους οπαδούς του ‘Μάστορα‘…

Βαθμολογία : All Work and No Play makes Stanley a Dull Boy κύριε Flanagan.