SPUTNIK : Να που αυτά τα ‘Ρώσικα’ λειτουργούν καμιά φορά !

by Αντρέι Κοτσεργκίν

Το SPUTNIK είναι ένα Sci-fi / Horror φιλμ ‘παλαιάς κοπής‘ που μας έρχεται από την Ρωσία και τον σκηνοθέτη Egor Abramenko.

Επίσης είναι μια ταινία που από το τρέιλερ της την ‘σνόμπαρα‘ επιδεικτικά μόνο και μόνο επειδή δεν εμπιστεύομαι αυτά τα ‘Ρώσικης κατασκευής‘ έργα που ‘μυρίζουν‘ Χόλιγουντ. Για να ξεκαθαρίσω το τοπίο έχω, κατά το ήμισυ , Ρώσικη καταγωγή , έχω μεγαλώσει με μοντέρνο αλλά και Σοβιετικό Ρώσικο σινεμά και πραγματικά λατρεύω αρκετές ταινίες και σκηνοθέτες της ‘ρόντινα‘.

Το θέμα είναι ότι τις περισσότερες φορές που ο Ρώσικος σινεμάς πάει να το παίξει ‘Hollywood‘ καταλήγει να βγάζει κάτι ανεκδιήγητες παπάτζες. Ένα από τα πιο πρόσφατα και χτυπητά παραδείγματα είναι το ‘μπλοκμπαστερικό‘ Superhero φιλμ με τίτλο GUARDIANS στο οποίο οι Ρώσοι πήγαν να χτίσουν τους δικούς τους ‘ AVENGERS‘ , με το τελικό αποτέλεσμα να κινείται ανάμεσα στο γραφικό και το τραγικό…

Αγαπητοί αναγνώστες ΜΗΝ σας ξεγελάει αυτός ο ‘αρκουδάνθρωπος‘ . Το GUARDIANS παρά όλα τα φαινόμενα είναι ένα εξαιρετικά βαρετό και κακοφτιαγμένο φιλμ.

Εκεί που θέλω να καταλήξω είναι ότι παραδοσιακά ο Ρώσικος σινεμάς διαπρέπει σε ταινίες εποχής , σε δράματα και σε ταινίες που ασκούν δριμεία κριτική είτε στο Σοβιετικό καθεστώς είτε στο τωρινό. Σύγχρονα έργα όπως είναι τα LETHIATHAN και CARGO 200 όχι μόνο κουβαλάνε μέσα τους τόλμη , δύναμη και δημιουργικότητα αλλά και στο αισθητικό κομμάτι είναι υπέροχα και πραγματικά οι σκηνοθέτες τους είναι άξιοι πρεσβευτές του Ρώσικου κινηματογράφου , σε ολόκληρη την υφήλιο.

Και να όμως που επιτέλους έχουμε και ένα φιλμ που ενώ φαινομενικά κινείται σε ένα σαφώς λιγότερο ‘φορτισμένο‘ ύφος και γλυκοκοιτάει προς το παλιό καλό Sci-fi και Horror σινεμά της Αμερικής να που καταλήγει όχι μόνο να παίξει μπαλίτσα στα ίσα τους Αμερικανούς αλλά παράλληλα πολύ διακριτικά, αλλά και άκρως αποτελεσματικά, ασκεί κριτική στο Σοβιετικό Καθεστώς και στην ψύχωση που είχαν οι θιασώτες του με την ‘νίκη‘ στον Ψυχρό Πόλεμο αλλά και στην περίφημη ‘κούρσα του διαστήματος‘.

Φυσικά όπως κάθε γνήσια ταινία τρόμου και επιστημονικής φαντασίας το SPUTNIK ξεκινάει με ένα ταξίδι ανάμεσα στα άστρα …

Το 1983 ο Ψυχρός Πόλεμος είναι ακόμη ‘καυτός‘ γεγονός που αναγκάζει το Σοβιετικό Καθεστώς να ρίξει μεγαλύτερη βάση στην ‘κούρσα του διαστήματος‘.

Ενώ δυο κοσμοναύτες , οι οποίοι συμμετείχαν σε μια μυστική ερευνητική αποστολή, ετοιμάζονται να προσγειωθούν πίσω στην ‘ρόντινα‘ ξαφνικά ένα απροσδιόριστο περιστατικό προκαλεί βλάβες στο σκάφος τους , με αποτέλεσμα αυτό να προσγειωθεί απότομα και χιλιόμετρα μακριά από το προκαθορισμένο σημείο.

Από την προσγείωση / πρόσκρουση βγαίνει ζωντανός μονάχα ο ένας από τους δυο κοσμοναύτες. Η Σοβιετική ηγεσία απομονώνει τον κοσμοναύτη Konstantin σε μια ερημική και καλά φυλαγμένη τοποθεσία και ξεκινά να διεξάγει την έρευνα που θα βρει τα αίτια του ατυχήματος.

Όμως ο κοσμοναύτης παρουσιάζει μια εξαιρετικά αλλόκοτη συμπεριφορά η οποία αρχικά ερμηνεύεται ως PTSD. Και κάπως έτσι η Tatyana Klimova, μια ψυχίατρος γνωστή για τις ‘αμφιλεγόμενες‘ μεθόδους της, μεταφέρεται στην βάση και αναλαμβάνει να συνθέσει το ψυχολογικό προφίλ ενός άντρα που κανείς πέρα από τον ίδιο δεν γνωρίζει τι είδε και τι του συνέβη εκεί έξω στο απέραντο διάστημα…

Το SPUTNIK είναι ένα ‘Old School‘ φιλμ που ακολουθεί πιστά τις διδαχές ιερών τεράτων του κινηματογράφου, όπως είναι το ALIEN του Ridley Scott, γύρω από το πως χτίζεις μια sci-fi / Horror ταινία που θα σε κερδίζει πρώτα με την ατμόσφαιρα και το σασπένς και στην συνέχεια με τα ‘τέρατα‘ της και τα φονικά που αυτά διαπράττουν .

Ο Egor Abramenko έχοντας ένα μικρό μπάτζετ στην διάθεση του κατορθώνει αρκετά πραγματάκια εδώ. Oι επιρροές από Χόλιγουντ είναι ευδιάκριτες όμως ο σκηνοθέτης τις μεταφέρει μαστόρικα και έξυπνα στην Σοβιετική πραγματικότητα των 80s.

Ναι το SPUTNIK αν εξετάσουμε την επιφάνεια του είναι ένα γνήσιο φιλμ τρόμου και επιστημονικής φαντασίας που περιστρέφεται γύρω από ένα εξωγήινο παράσιτο το οποίο σπέρνει τον φόβο και το Μακελειό μέσα σε μια απομονωμένη τοποθεσία. Παρά τα λιγοστά λεφτά ο Abramenko μας παρουσιάζει ένα εξωγήινο πλάσμα που αισθητικά θα σε κερδίσει και θα σε αγχώσει. Το Gore και το φονικό κυμαίνονται σε χαμηλά επίπεδα όμως η ταινία ζέχνει από αγωνία και φρίκη. Ο Abramenko αναπληρώνει την έλλειψη σε εφέ μέσω της ικανότητας του να χτίζει σκηνικά και ατμόσφαιρα κλειστοφοβίας , μυστηρίου και εγκατάλειψης.

Ύστερα από το ALIENS του James Cameron οι οπαδοί του franchise ξεκίνησαν να ονειρεύονται μια ταινία όπου θα βλέπαμε το εμβληματικό Xenomorph να ‘προσγειώνεται‘ στην Γη μας και να σκορπά τον τρόμο και τον θάνατο στους κατοίκους της.

Το πρώτο τρέιλερ του τρίτου ALIEN, το 1992, μας έδινε μια τέτοια ‘υπόσχεση‘…

όμως φυσικά όπως αποδείχθηκε στην συνέχεια ΔΕΝ την τήρησε.

Και να που σήμερα , εν έτει 2020, έρχεται ένα φιλμ από την Ρωσία και μοιάζει να λειτουργεί σαν εκείνο το ‘χαμένο‘ ALIEN κεφάλαιο που μας δείχνει τι θα συνέβαινε αν ένα από τα τρομερά παράσιτα του H.R.Giger κατόρθωνε κάπως να πατήσει επάνω στον πλανήτη μας !

Επίσης το SPUTNIK κάνει μια εξερεύνηση / μελέτη της ‘συμβίωσης‘ που δημιουργείται ανάμεσα σε παράσιτο και άνθρωπο / ξενιστή με τόσο δυνατό τρόπο που σχεδόν ‘ντροπιάζει‘ τον Ridley Scott για τις αποτυχημένες του απόπειρες να κάνει μια παρόμοια μελέτη στα , πανάκριβα, PROMETHEUS και ALIEN : Covenant…

Πάντως για να μην παρεξηγηθώ :

MHN περιμένετε να δείτε εδώ ένα υπέρμετρα φιλόδοξο και θεαματικό διαστημικό Έπος που χαράζει μια τεράστια πορεία τόσο οπτικά όσο και σεναριακά.

Παρά την θεματολογία του το SPUTNIK είναι ένα εξαιρετικά ‘προσγειωμένο‘ φιλμ που κινείται στα πλαίσια ενός B-Movie. O δημιουργός του δίνει βάση σε πολύ συγκεκριμένα πράγματα και οι χαρακτήρες της ιστορίας είναι μετρημένοι στα δάχτυλα του ενός χεριού. Ουσιαστικά έχουμε τέσσερις κεντρικούς χαρακτήρες που ο καθένας τους έχει να σου πει κάτι ουσιώδες μέσω της παρουσίας και των πράξεων του. Το χτίσιμο τους είναι στιβαρό και αποδίδονται μέσα από εξίσου στιβαρές ερμηνείες. Όλοι τους έχουν κάτι να χάσουν αλλά και να κερδίσουν. Επίσης και οι τέσσερις τους καθρεφτίζουν τόσο τις αρνητικές όσο και τις θετικές πτυχές του Σοβιετικού καθεστώτος , των διδαχών του και του τρόπου λειτουργίας του. Εδώ μέσα υπό το πρίσμα μιας ταινίας διαστημικού τρόμου ο Abramenko συνθέτει μια ψυχιατρική συνεδρία ανάμεσα σε έναν τραυματισμένο κοσμοναύτη και σε μια ψυχίατρο και μέσω αυτής μελετά παράλληλα και το απόκοσμο πλάσμα που έτυχε (?) να βρεθεί ανάμεσα τους.

Η λέξη “Sputnik” πέρα από το ότι αποτελεί την ονομασία ενός ιστορικού δορυφόρου ταυτόχρονα μεταφράζεται και ως “συνταξιδιώτης“, μια λέξη που περιγράφει ιδανικά τόσο αυτήν την ταινία όσο και τους χαρακτήρες της, γήινους αλλά και μη…

Η μελέτη που γίνεται στην σχέση ανάμεσα στο εξωγήινο παράσιτο και τον γήινο ξενιστή είναι πραγματικά ευρηματική και σύνθετη και λειτουργεί σαφώς ως μια καλύτερη ‘VENOM ταινία‘ από αυτήν που τελικά είδαμε από μεριάς Hollywood !

Στο SPUTNIK o Egor Abramenko ενώ πατά στα βήματα κινηματογραφικών Αμερικάνικων κολοσσών παράλληλα χαράζει μια συναρπαστική πορεία σε μέχρι πρότινος ανεξερεύνητα μονοπάτια για το σύγχρονο Ρώσικο σινεμά.

Και ναι του λείπουν η εμπειρία και τα μέσα όμως όπως δείχνουν τα πράγματα τέτοιες λεπτομέρειες δεν τον απασχολούν και ιδιαίτερα. Το SPUTNIK του φαντάζει σαν ένας,’φτηνός‘ και άτσαλα φτιαγμένος , Σοβιετικός δορυφόρος που παρά τα , όποια, κατασκευαστικά ελαττώματα του κατορθώνει να αφήσει πίσω του πολλά από τα πανάκριβα ‘Τσάλεντζερ‘ που κατά καιρούς βλέπουμε να ‘απογειώνονται‘ στην άλλη πλευρά του ατλαντικού.

Πραγματικά το μόνο εμπόδιο που δεν μπόρεσε να προσπεράσει εδώ ο σκηνοθέτης είναι αυτό του Corona-Virus μιας και η έξαρση της πανδημίας στέρησε από την ταινία του την δυνατότητα να προβληθεί στις αίθουσες.

Όπως και να χει το SPUTNIK ακολουθώντας έστω και τηλεοπτική τροχιά φαίνεται ότι βρίσκει το ένθερμο κοινό του σε διάφορες γωνιές της Γης !

Σε μια εξαιρετικά ζόρικη και λιτή κινηματογραφική χρονιά το SPUTNIK του Egor Abramenko ‘προσγειώνεται‘ στις οθόνες μας ώστε να διασώσει τις θετικές εντυπώσεις.

Κάτω από την επιφάνεια, τα όποια ψεγάδια και τις ευδιάκριτες επιρροές του, το φιλμ αυτό λειτουργεί και ως ένα εξαιρετικά στιβαρό ψυχολογικό δράμα όπου οι ανθρώπινοι χαρακτήρες του φαντάζουν εξίσου μυστήριοι και επικίνδυνοι με το ‘τέρας‘ που τους καραδοκεί στα σκοτάδια…

Το SPUTNIK μέσα σε όλα τα υπόλοιπα είναι και μια δριμεία κριτική απέναντι στην ψύχωση που είχε το Σοβιετικό Καθεστώς με τον Ψυχρό Πόλεμο. Μια ψύχωση που δεν λογάριαζε ανθρώπινες ζωές και που πιθανότατα δεν θα λογάριαζε ούτε εκείνες τις ζωές που θα μπορούσαν να μας έρθουν μέσα από το απόλυτο άγνωστο του διαστήματος. Πραγματικά τα εταιρικά Καθάρματα της Weyland-Yutani φαντάζουν ως “ερασιτέχνες” μπροστά σε ορισμένα αποφασισμένα γρανάζια του Σοβιετιου καθεστώτος.

Εδώ έχουμε μια γνήσια ταινία τρόμου και επιστημονικής φαντασίας που θα σε τρομάξει και θα σε συναρπάσει με την εξωγήινη απειλή της αλλά στο ενδιάμεσο δεν θα διστάσει και να σε προβληματίσει με ορισμένα εξαιρετικά γήινα θέματα που ρίχνει στο τραπέζι.

Να που τελικά αυτά τα ‘Ρώσικα‘ λειτουργούν και μάλιστα μια χαρά…

Βαθμολογία : Ο Γιούρι Γκαγκάριν νιώθει τυχερός που την σκαπούλαρε .