Wild at Heart : Ένα τζάκετ από φιδοτόμαρο ως σύμβολο ατομικής ελευθερίας…

by Αντρέι Κοτσεργκίν

‘The way your head works is God’s own private mystery.’

Στο Wild at Heart, του 1990, ο David Lynch μπάζει τους Nicolas Cage και Laura Dern σε ένα 1965 Ford Thunderbird καμπριολέ και τους ξαμολά να ζήσουν , ή πιο σωστά να ‘υπερασπιστούν‘ , τον έρωτα τους κόντρα σε μια αυταρχική μάνα, κάθε λογής ανώμαλα και αιμοδιψή Καθάρματα αλλά και απέναντι στους εαυτούς τους.

Το κινηματογραφικό αυτό Road Trip μέσα στην βλαχιά της Αμερικής κατακλύζεται από ρομαντισμό , βία , κατάμαυρο χιούμορ αλλά και φυσικά από τον περίφημο και ασυναγώνιστο σουρεαλισμό του σκηνοθέτη…

Η ιστορία της ταινίας περιστρέφεται γύρω από δυο νεαρούς εραστές που ενώ ανήκουν σε εντελώς διαφορετικές ‘κάστες‘ καταλήγουν ενωμένοι χάρη στην κοινή τους ανάγκη για έκφραση αλλά και φυσικά μέσα από το γαμήσι , την κινητήριο δύναμη των σχέσεων.

Ο ‘Sailor‘ και η ‘Lula‘ ξαναβρίσκονται μεταξύ τους ύστερα από μερικά χρονάκια μιας και ο πρώτος βρισκόταν στην φυλακή για ανθρωποκτονία από αμέλεια. Ο άντρας που σκότωσε ο Sailor, επάνω στην μέθη και τον θυμό του, ήταν ένα Κάθαρμα που δρούσε για λογαριασμό της μητέρας της Lula,  Marietta Fortune, και η οποία ήταν κάθετα αντίθετη στο να δει την μονάκριβη κόρη της να πέφτει στην αγκαλιά ενός τόσο ‘ανάξιου‘ άντρα.

Να όμως που ο έρωτας των δυο νεαρών όχι μόνο δεν έσβησε αλλά κατέληξε να καίει ακόμη περισσότερο. Οι Sailor και Lula το σκάνε με προορισμό την Καλιφόρνια όμως στο κατόπι τους θα βρεθεί τόσο ο Νόμος (μιας και ο Sailor παραβίασε τους όρους της αποφυλάκισης του) όσο και μια ομάδα από Καθάρματα και φονιάδες τα οποία έχει προσλάβει η Marietta Fortune επάνω στην προσπάθεια της να ξεφορτωθεί μια για πάντα τον άντρα που ‘παρέσυρε και ξεμυάλισε‘ την κορούλα της…

Το Wild at Heart είναι ο David Lynch που μάχεται να υπερασπιστεί τον έρωτα και τον ρομαντισμό απέναντι σε όλα τα κακά και την μοχθηρία του κόσμου μας.

Σε μια από τις σκηνές του φιλμ βλέπουμε τους δυο εραστές να κόβουν βόλτες με το καμπριολέ τους μέσα στις αρχέγονες και αχανείς ερήμους της Αμερικής. Ο Sailor κοιμάται στο πίσω κάθισμα ενώ η Lula κρατά το τιμόνι. Σε μια φάση βάζει να ακούσει κάνα τραγούδι στο ραδιόφωνο όμως τελικά το μόνο που ακούει είναι ειδήσεις και δηλώσεις που μας αποκαλύπτουν ψήγματα από όλη την φρίκη και την κακία που μαστίζουν την ανθρωπότητα…

Μην αντέχοντας τέτοια τρομαχτικά ‘τραγούδια‘ η Lula φρενάρει απότομα και ξυπνάει τον άντρα που αγαπά. Οι δυο τους καταλήγουν να κοπανιούνται με μανία (aka ‘mosh‘) μέσα στην καυτή έρημο υπό τις μουσικές μιας Heavy Metal μπάντας…

‘Sailor Ripley, you get me some music on that radio this instant!’

Φαινομενικά αυτό το ζευγάρι δεν φαίνεται να ανήκει στο ‘κοινό‘ του Heavy Metal. Οι δυο τους ‘ζέχνουν‘ από μια γοητευτική Αμερικανοβλαχιά ενώ ο Sailor φαντάζει σαν ένας μιμητής του ‘Βασιλιά’ Elvis Presley. Σε διάφορα σημεία της ιστορίας τον βλέπουμε και τον ακούμε να τραγουδά τα άσματα του μακαρίτη ενώ δηλώνει στην Lula ότι όταν τραγουδήσει σε μια γυναίκα το ‘Love me Tender’ αυτό θα σημαίνει ότι της ζητά να τον παντρευτεί !

Και όμως να που οι δυο τους καταλήγουν να ‘χορεύουν‘ στους χαοτικούς ρυθμούς μιας ‘αταίριαστης‘ μουσικής.

Για τους Sailor και Lula το Heavy Metal , αλλά και οι αχανείς λεωφόροι των Η.Π.Α. , αποτελούν μια πολύτιμη ‘διέξοδο‘. Μέσα σε αυτά μπορούν να εκφραστούν επιτέλους ελεύθερα και να ξεφύγουν από όλα όσα τους καταδιώκουν και απειλούν την ευτυχία τους.

Φυσικά αυτές οι μικρές ‘αποδράσεις‘ όσο πολύτιμες και αν φαντάζουν στο τέλος απλά δεν θα είναι αρκετές.

Στο Wild at Heart ο David Lynch περνάει δυο ερωτευμένους μέσα από μια κρεατομηχανή κινδύνων και συναισθημάτων. Τους βάζει αντιμέτωπους με απόλυτα ευδιάκριτους κινδύνους, όπως για παράδειγμα έναν υπέρμετρα μοχθηρό, ξεδοντιάρη και γλοιώδη Willem Dafoe αλλά και μια απόλυτα κακιασμένη και τραγική Diane Ladd . Όμως όπως σε κάθε αυθεντική και πραγματικά σπουδαία ιστορία αγάπης η αληθινή δοκιμασία που θα πρέπει να περάσουν οι ‘ήρωες‘ βρίσκεται μέσα στα σωθικά και τις ψυχές τους.

‘Well, we’re really out in the middle of it now, ain’t we?’

Με κάθε νέα στάση που κάνουν οι Sailor και Lula στις διάφορες κωμοπόλεις της Αμερικάνικης επαρχίας φροντίζουν να απολαύσουν στο έπακρο τον έρωτα τους. Ο Lynch δεν κάνει ‘τσιγκουνιές‘ όσον αφορά τις ερωτικές σκηνές και την έκφραση συναισθημάτων και πάθους και οι πρωταγωνιστές του τον δικαιώνουν καθώς οι Nic Cage και Laura Dern εδώ σφυρηλατούν μια από τις πιο ισχυρές και καυτές χημείες που έχουμε δει ποτέ μας επάνω στο πανί.

Ειδικά ο Cage δίνει τα ρέστα του εδώ ενώ πλάθει τον ήρωα του. Τραγουδά μόνος του Elvis (του οποίου είναι τόσο ένθερμος θαυμαστής που κατέληξε να ‘συλλέξει’ μέχρι και την κόρη του κάποτε !) , για ακόμη μια φορά είναι υπέρμετρα εκφραστικός ενώ βάζει και μια γαμάτη αλλά και γεμάτη σημασία ‘πινελιά‘ στην ιστορία φορώντας το αγαπημένο του μπουφάν από…δέρμα φιδιού !

 ‘Did I ever tell ya that this here jacket represents a symbol of my individuality, and my belief in personal freedom?’

Το δερμάτινο , από φιδοτόμαρο, τζάκετ του Sailor είναι η αντανάκλαση της ατομικής του ελευθερίας και των ιδεολογιών του.

Τι συμβολίζουν όμως πραγματικά όλα αυτά ?

Δεν θα ‘τολμήσω‘ να σας δώσω μια ξεκάθαρη και ‘στεγνή‘ απάντηση αγαπητοί μου αναγνώστες. Σε ένα φιλμ όπου συναντάμε την συνεργασία ανάμεσα σε δυο καλλιτέχνες όπως είναι οι Nicolas Cage και David Lynch ο κάθε θεατής ξεχωριστά καλείται να βγάλει τις δικές του ερμηνείες και τα νοήματα.

Για μένα ο Sailor βρίσκει την ελευθερία του μέσα από έναν αναρχικό τρόπο ζωής. Η μοναδική στιγμή που φαίνεται να απαρνείται τις ιδεολογίες του είναι όταν αποφασίζει να ληστέψει μια κάβα λίγο μετά αφού μάθει ότι η Lula είναι έγκυος στο παιδί του. Η ιδέα του ερχομού ενός παιδιού κλονίζει την πίστη που είχε μέχρι τότε ο Sailor στον εαυτό του. Για πρώτη φορά νιώθει ‘δέσμιος‘ μιας υποχρέωσης και αισθάνεται ότι ‘δεν είναι αρκετός’ ώστε να καταφέρει να αντεπεξέλθει σε αυτή την υποχρέωση. Την μοναδική στιγμή που βλέπουμε τον Sailor να απαρνείται τις ιδεολογίες του στην συνέχεια βλέπουμε και την τιμωρία να πέφτει επάνω του. Στον αντίποδα η Lula αδυνατεί αρχικά να αγκαλιάσει πλήρως την ελευθερία της καθώς στοιχειώνεται συνεχώς από το φάντασμα του πατέρα της αλλά και από την απειλητική σκιά μιας αυταρχικής μάνας. Τελικά θα βρει την δύναμη να κυνηγήσει πραγματικά την ελευθερία μετά τον ερχομό του γιου της.

Πάντως για καλή τύχη του Sailor στο φινάλε ο Lynch αποδεικνύεται ένας αθεράπευτος ρομαντικός και του χαρίζει την ευκαιρία να τραγουδήσει το συμβολικό τραγούδι του ‘Βασιλιά‘ στην αγαπημένη του…

Επιστρέφοντας στην χημεία ανάμεσα στο πρωταγωνιστικό δίδυμο , πριν ξεκινήσουν τα γυρίσματα η Dern πρότεινε στον Cage να κάνουν ένα μικρό Road Trip μαζί ώστε να μπορέσουν να αποδώσουν τους ερωτευμένους χαρακτήρες τους όπως ακριβώς έπρεπε :

‘ Ως ένα…’

Κανείς μας δεν μπορεί να γνωρίζει τι συνέβη σε αυτό το Road Trip / πρόβα χαρακτήρων όμως δεν γίνεται παρά να μην συμφωνήσω με την κοπέλα μου που εξέφρασε την εύλογη απορία ‘πως γίνεται ύστερα από αυτή την συνεργασία να ΜΗΝ κατέληξαν μαζί ή έστω να γαμήθηκαν ?‘. Παρατηρώντας τους πάντως στο Wild at Heart να παίζουν μαζί πραγματικά ΔΕΝ θα απέκλεια το τελευταίο ενδεχόμενο.

Μάλιστα ο Nic Cage απόλαυσε τόσο πολύ την συνεργασία του με την Dern που αφού ολοκληρώθηκαν τα γυρίσματα της χάρισε, σαν γνήσιος ιππότης, το λατρεμένο του δερμάτινο τζάκετ !

Όσον αφορά την ερμηνεία του Nic εδώ συναντάμε μια από τις πιο σπουδαίες ερμηνείες του. Είναι ξεκάθαρα εθισμένος στον ρόλο του καθώς ανέκαθεν τον γοήτευαν ‘οι ρομαντικοί παράνομοι της Δύσης’ και στολίζει τον χαρακτήρα του με άφθονες δικές του ιδέες και αυτοσχεδιασμούς. Μάλιστα σε αυτό το φιλμ κατόρθωσε να ξεπεράσει και τον ‘εθισμό‘ του στο method acting καθώς πολύ σύντομα διαπίστωσε ότι κανείς δεν μπορεί ποτέ του να είναι ‘προετοιμασμένος‘ μέσα σε μια συνεργασία με έναν σκηνοθέτη όπως είναι ο David Lynch.

Στο Wild at Heart η δημιουργική τρέλα του Cage συνάντησε τον αυθορμητισμό και τον σουρεαλισμό του David Lynch. Και αυτές οι αστείρευτες δυνάμεις όχι μόνο δεν ‘τράκαραν‘ η μία την άλλη αλλά αντίθετα συμπλήρωσαν ιδανικά η μία την άλλη.

Βεβαίως το φιλμ αυτό δεν θα ήταν το ίδιο δίχως και την συμμετοχή ενός εξίσου τολμηρού και δημιουργικού cast που εδώ αποτελείται από ηθοποιάρες όπως είναι οι Dern , Dafoe, Ladd αλλά και ο ακούραστος εργάτης των Β’ρόλων Harry Dean Stanton αλλά και η ιδιαίτερη περίπτωση που ακούει στο όνομα Crispin Glover και που ίσως να είναι και ο πιο ‘σουρεαλιστικός‘ ηθοποιός με τον οποίον είχε την τύχη να συνεργαστεί ο ‘μάστορας του σουρεαλισμού‘ David Lynch…

Όπως και οι περισσότερες ταινίες του Lynch έτσι και το Wild at Heart ποτέ του δεν ‘πυροβόλησε‘ το Box Office ενώ δίχασε κοινό και κριτικούς. Σύμφωνα με τον ίδιο τον σκηνοθέτη στην πρώτη δοκιμαστική προβολή αποχώρησαν γύρω στους 80 θεατές ενώ στην δεύτερη μέτρησε εκατό κεφάλια !

Ο Lynch φυσικά τα βρήκε σκούρα και με την επιτροπή λογοκρισίας του Αμερικάνικου σινεμά (MPAA) που απείλησε την ταινία του με ένα X-Rating στην περίπτωση που δεν έκανε αλλαγές σε διάφορες σκηνές.

Τελικά αυτό που έκανε ο σκηνοθέτης ήταν να…προσθέσει καπνό στην , σχεδόν Gore, σκηνή όπου το Κάθαρμα ο Willed Dafoe καταλήγει να χάσει το κεφάλι του ύστερα από πυροβολισμό με καραμπίνα !

Στο φεστιβάλ των Καννών του 90 πάντως η ταινία αποθεώθηκε και ο πρόεδρος Bernardo Bertolucci απέμεινε στον Lynch το Palme d’Or βραβείο.

Όπως και να χει έννοιες όπως ‘κριτικές‘ , ‘βραβεύσεις‘ , ‘αποδοχή‘ ελάχιστη έως καμία σημασία δεν έχουν όταν έχουμε να κάνουμε με ένα πόνημα του David Lynch.

Διάολε εδώ έχουμε να κάνουμε με μια μαύρη κωμωδία , ένα ερωτικό δράμα αλλά και ένα θρίλερ που κινείται σε νουάρ και σουρεαλιστικούς ρυθμούς. Ο αθεόφοβος ο Lynch τολμά να χώσει μέχρι και πινελιές από …τον Μάγο του Οζ στην ιστορία του και κάπως όλο αυτό το πράγμα λειτουργεί περίφημα !

Αξίζει να κάνουμε ιδιαίτερη μνεία και στις μουσικές επιλογές του σκηνοθέτη αλλά και στο πως ενσωματώνει τα διάφορα τραγούδια μέσα στην ιστορία του με τρόπο είτε σατιρικό είτε σαν ένα αφηγηματικό μέσο. Σκηνοθέτες όπως ο Ταραντίνο δεν άργησαν να υιοθετήσουν τις μεθόδους του Lynch όσον αφορά την χρήση ενός soundtrack προς όφελος της πλοκής και των χαρακτήρων.

Τι είναι τελικά το Wild at Heart ?

Ειλικρινά θα μπορούσα να γράψω ένα σωρό κείμενα και ποτέ μου να μην μπορέσω να σας δώσω μια ξεκάθαρη απάντηση. Η ταινία αυτή είναι ένας καταιγιστικός και οπτικός οργασμός που κινείται σε φρενήρεις ρυθμούς γύρω από τον ρομαντισμό, τον έρωτα, την αδικία, την κακία αλλά και τις ατομικές επιλογές.

Στο Wild at Heart αντικρίζουμε έναν εκκεντρικό και πραγματικά μοναδικό σκηνοθέτη να είναι ρομαντικός , σκληρός , σατιρικός , ρεαλιστής αλλά και ανατρεπτικός ταυτόχρονα. Σε μια σκηνή θα δεις κάποιον να αποκαλεί κάποιον άλλον ‘a piece of shit‘ και στο καπάκι ο Lynch σου δείχνει σε πρώτο πλάνο την λεκάνη μιας τουαλέτας…ενώ σε μια άλλη σκηνή θα απολαύσεις δυο αθεράπευτα ερωτευμένους ανθρώπους να βυθίζονται σε μια σχεδόν μυσταγωγική έρημο ενώ παράλληλα τους ακολουθεί η κακιά μάγισσα της Δύσης , καβάλα επάνω στο σκουπόξυλο της…

Εδώ το φως έρχεται συνεχώς σε μετωπική σύγκρουση με το σκοτάδι ,το χιούμορ με την ωμότητα και ο ρεαλισμός με την μαγεία…

Στο φινάλε όμως ο David Lynch ήταν εκείνος που κατόρθωσε να συνοψίσει την ταινία του και το ‘νόημα‘ της με τον πιο λακωνικό αλλά και συμβολικό τρόπο :

‘ Finding Love In Hell…’

Με την σειρά μου εγώ θα ολοκληρώσω το αποψινό maw αφιέρωμα με μια φράση που ξεστομίζει η Lula στο Wild at Heart και που καταλήγει να συμβολίζει εξίσου λακωνικά αλλά και ποιητικά τον David Lynch και το σινεμά του…

‘This whole world’s wild at heart and weird on top.’

Υ.Γ. Κατερίνα δεν έχω τζάκετ από δέρμα φιδιού να σου χαρίσω, οπότε αυτό το κείμενο είναι για σένα. ❤