JAWS “The Revenge” : Καρχαρίες / Serial Killers, μέντιουμ και… σαμάνοι συνεργάζονται ώστε ο Michael Caine να χτίσει ένα εξοχικό.

by Αντρέι Κοτσεργκιν

To JAWS 3D, του 1983, σε καμία περίπτωση δεν το έκρινες ως “καλή ταινία” όμως και πάλι κατόρθωσε να γραπωσει και να καταναλώσει με τα σαγόνια του αρκετά εκατομμύρια στο Box Office. Κατά συνέπεια ένα τρίτο sequel της αυθεντικής ταινίας του Steven Spielberg αναπόφευκτα θα αναδύονταν ξανά από τον Ωκεανό.

Στα 90s όταν ένα franchise τρόμου έφτανε σε ένα δημιουργικό και καλλιτεχνικό αδιέξοδο και φαινόταν ότι πλέον δεν είχε και πολλά πράγματα να δείξει στους θεατές / οπαδούς οι παραγωγοί εφάρμοζαν την τακτική “στείλτε το στο διάστημα!“. Δυστυχώς στα τέλη των 80s αυτή η “τακτική” δεν είχε βρει ακόμη την εφαρμογή της.

Και κάπως έτσι το JAWS : The Revenge παρέμεινε προσγειωμένο στους ωκεανούς της Γης αφήνοντας σε με την σκέψη ότι αν όντως ο καρχαρίας του είχε ταξιδέψει ανάμεσα στα άστρα τότε πιθανότατα θα είχαμε μια καλύτερη ταινία…

“This Time It’s Personal”

Ο υπότιτλος του πόστερ κυριολεκτει. Αυτή τη φορά το ζήτημα είναι προσωπικό και μάλιστα με διττή σημασία.

Ο Roy Scheider ήταν απρόθυμος να επιστρέψει στο franchise. Ακόμη και όταν το στούντιο του πρότεινε να κάνει ένα cameo στην εισαγωγή ώστε αυτή τη φορά να καταλήξει μέσα στα σαγόνια του κτήνους εκείνος αρνήθηκε την προσφορά :

“Ούτε ο Διάολος ο ίδιος δεν θα με ανάγκαζε να παίξω στο JAWS Part 4!”

Οι παραγωγοί μάλλον πήραν προσωπικά την απόρριψη και φρόντισαν να ξεκανουν τον εμβληματικό “αρχηγό Brody” εκτός οθόνης. Συγκεκριμένα σε μια φάση η σύζυγος του αναφέρει ότι ο άντρας της ” πέθανε από τον φόβο!”. Ω ναι, ο ίδιος άντρας που επί τρεις ολόκληρες ταινίες κυνηγούσε και εξοντωνε μεγάλους Λευκούς Καρχαρίες και νίκησε την φοβία του για τον Ωκεανό κατέληξε να πάθει καρδιακό επεισόδιο επειδή “φοβόταν τους καρχαρίες“…

Ο αρχηγός Brody μπορεί να την σκαπουλαρε από το ΚΑΖΟ του JAWS του τέσσερα όμως η φαμίλια του δεν είχε την ίδια τύχη. Στην εισαγωγή του φιλμ ένας νέος και “Σημαδεμενος” Λευκός Καρχαρίας πετσοκοβει τον νεώτερο γιο του και μάλιστα την παραμονή των Χριστουγέννων.

Yeap το JAWS : The Revenge ήταν το πρώτο (και προφανώς και τελευταίο) Χριστουγεννιατικο κεφάλαιο της μυθολογίας!

Ύστερα από τον θάνατο του γιου η μάνα Brody (με την Lorraine Gary να επιστρέφει στον ρόλο ύστερα από την πρώτη ταινία και με την καριέρα της να έχει πάρει την κάτω βόλτα ) βγάζει μια φαινομενικά παράλογη θεωρία :

Ο Καρχαρίας έχει βάλει στο στόχαστρο του την φαμίλια των Brodys!

Η μάνα Brody παίρνει τηλέφωνο τον μεγαλύτερο γιο της και τον προτρέπει να μείνει μακριά από το νερό! Το οξύμωρο της όλης υπόθεσης είναι ότι ύστερα από τρεις ολόκληρες ταινίες οι εναπομειναντες Brodys επιμένουν να ζούνε και να εργάζονται κοντά ή και μέσα στην θάλασσα. Ο γιος δεν δίνει και πολύ σημασία και συνεχίζει τις επιστημονικές του έρευνες στις Μπαχάμες. Αμέσως μετά την κηδεία η μάνα τον επισκέπτεται εκεί για να “πενθησει” και να “χαλαρώσει“. Λογικά αγνοούσε το γεγονός ότι πρόκειται για ένα σύμπλεγμα νησιών που βρίσκεται στην μέση του Ατλαντικού…

Φτάνοντας σε αυτό το εξωτικό και πανέμορφο σκηνικό η μάνα Brody θα καψουρευτει έναν πιλότο. Λογικό μιας και τον υποδύεται ο Michael Caine. Κανείς δεν δείχνει να γνωρίζει πως ο τσαχπινης πιλότος βγάζει λεφτά. Μαντεύω ότι μεταφέρει πορνες και κοκαινη. Μάνα και πιλότος βγαίνουν μερικά ραντεβού κάτι που προκαλεί την έντονη αντίδραση του μεγαλύτερου γιου. Ο τυπάς δείχνει να πάσχει από Οιδιποδειο σύμπλεγμα κάτι που το πιστοποιεί το γεγονός ότι η γυναίκα του μοιάζει με νεώτερη εκδοχή της μανούλας του. Αλλά ο γιος δεν έχει χρόνο ώστε να ασχοληθεί με το sex life της μάνας του διότι έχει αφιερώσει όλο του τον χρόνο στην θαλάσσια έρευνα που διεξάγει με τον Mario Van Peebles. Ο τελευταίος έγραψε μόνος του τον ρόλο του και μάλλον κατέληξε ότι μια φουλ στερεοτυπικη απεικόνιση Μπαχαμεζου που μοιάζει και συμπεριφερεται σαν μια αρσενική έκδοση της Whoopie Goldberg είναι ακριβώς αυτό που χρειαζόταν το JAWS : The Revenge…

Σε μια φάση κάνει cameo και ο Peebles ο πρεσβύτερος. Ένας αναπάντεχος φόρος τιμής σε έναν θρύλο του Blaxploitation σινεμά!

Τεσπα εκεί που η φάση περνάει όμορφα και χαλαρά ξαφνικά η θεωρία της μάνας Brody επιβεβαιωνεται με τον χειρότερο τρόπο :

Ένας μεγάλος Λευκός, ο ίδιος που πετσοκοψε τον Brody Junior, σκάει μύτη στις Μπαχάμες και διεκδικεί ένα ακόμη θύμα!

Στο αφιέρωμα μου στο JAWS του Spielberg είχα γράψει ότι σε κάποιες στιγμές το αρπακτικό του σκηνοθέτη μοιάζει να λειτουργεί λες και είναι “Serial Killer“. Ε εδώ πλέον ο καρχαρίας είναι όντως ένας Serial Killer και μάλιστα ξεδιπλώνει απέναντι στους Brodys μια βεντέτα που θα την ζήλευαν μέχρι και οι Μαφιόζοι του The Godfather!

Το τέρας κάνει stalking στους Brodys και δείχνει να κατέχει την μεταφυσική ικανότητα να μπορεί να τους εντοπίζει όπου και αν βρίσκονται. Δεν εξηγείται αλλιώς το πως μπόρεσε να κάνει το ταξίδι από το νησάκι Amity μέχρι τις Μπαχάμες για να μπορέσει να πάρει την εκδίκηση του. Μάλιστα σε ένα προσχέδιο του σεναρίου ο καρχαρίας ελέγχεται από έναν… Σαμανο!

Μεταφυσικές ικανότητες κατέχει όμως και η μητέρα Brody…

Η γυναίκα αυτή φαίνεται να έχει μια “τηλεπάθεια” που την συνδέει με το κτήνος. Μπορεί και βλέπει “μέσα από τα μάτια του” ενώ αυτό κατασπαραζει τα θηράματα του ενώ στο φινάλε αναπτύσσει και μια ακόμη πιο ιδιαίτερη ικανότητα :

Να βλέπει flashbacks από τις τρεις προηγούμενες ταινίες και μάλιστα από σκηνές στις οποίες ΔΕΝ συμμετείχε καν!

Το JAWS το τέσσερα είναι μια ανεκδιήγητη ταινία που φτιάχτηκε έχοντας αποκλειστικό κίνητρο το χρήμα και που γρήγορα βυθίζεται στην απόλυτη γελοιότητα και ανεπάρκεια που διακρίνουν ένα σενάριο που γράφτηκε “στο πόδι”. Το αρνητικό αποκορύφωμα μας έρχεται στο φινάλε όπου οι Brodys, o Mario Van Peembles και ο πουτανιαρης Michael Caine δίνουν την μεγάλη τελική αναμέτρηση με τον “Σημαδεμενο” Καρχαρία…

ΓΙΑΤΙ να ανατιναχτεί ένας Καρχαρίας αφού έχει συγκρουστει με ένα καταρτι?

Οι μοναδικοί άνθρωποι που παίζει να έχουν μια απάντηση στο παραπάνω ερώτημα είναι οι παραγωγοί που σκέφτηκαν ότι αυτό το φινάλε θα ήταν πιο “θεαματικό” από εκείνο που αρχικά είχε γυρίσει ο σκηνοθέτης.

Βέβαια και ο Joseph Sargent δεν μπορεί να ισχυριστεί ότι “διέπρεψε σκηνοθετικά” σε αυτό το φιλμ…

Στo JAWS : The Revenge ο μεγάλος Λευκός κάνει συχνά την εμφάνιση του στην οθόνη. Είναι ευδιάκριτα φτιαγμένος από λατέξ και σε κάποιες σκηνές μοιάζει σχεδόν “να περπατάει” επάνω στο νερό. Αψηφά ένα σωρό κανόνες λογικής και φυσικής. Αν μη τι άλλο μια εικόνα που έρχεται σε θλιβερή αντίθεση με εκείνα τα μινιμαλ αλλά άκρως ρεαλιστικά πλάνα του Spielberg στο πρώτο κεφάλαιο.

Ο Καρχαρίας “Τέρας” εδώ όχι μόνο δεν έχει μια απειλητική παρουσία αλλά καταλήγει στο τέλος να φαντάζει ως καρτούν. Μάλιστα λίγο πριν πεθάνει τον ακούμε να… βρυχάται (?!)…

Προφανώς και ένας καρχαρίας ΔΕΝ βρυχάται. Αλλά οι παραγωγοί επέμεναν να το κάνει επειδή… επειδή μάλλον στα τέλη των 80s η ποιότητα της κοκαινης είχε πέσει κατακόρυφα στο Hollywood. Η ιδέα αυτή είναι τόσο παράλογη και γελοία που μέχρι και ο sound editor της ταινίας αποφάσισε να τρολαρει τους παραγωγούς. Το “ROOOAR” που κάνει ο καρχαρίας προέρχεται από ένα… Tom & Jerry καρτούν του 1946!

Μην έχοντας έναν πειστικό καρχαρία αλλά και ένα υποτυπώδες σενάριο στα χέρια του ο Sargent τιγκαρε την ταινία του με τουριστικά πλάνα από τις Μπαχάμες και σκηνές με ιστιοπλοϊκά και ιδιωτικά τζετ που παραπέμπουν περισσότερο σε παραγωγή της φαμίλιας Sidaris! Δυστυχώς η ταινία ΔΕΝ περιλαμβάνει και μεγάλα βυζια ή έστω ένα μάχιμο Kill Count. Αυτή τη φορά ο καρχαρίας / Serial Killer σκοτώνει μόλις δύο άτομα καθώς έχει λάβει εντολή από το στούντιο να εξασφαλίσει στην ταινία του την σφραγίδα του PG~13.

Σε αντίθεση με τα προηγούμενα τρία κεφάλαια, που χρειάστηκαν και μέχρι δύο χρόνια για να γυριστούν, το The Revenge ολοκλήρωσε τα γυρίσματα του μόλις μέσα σε εννέα μήνες. Ξεκάθαρα πρόκειται για μια ” φτηνή” προσπάθεια της Universal να καπηλευθει την (εμπορική) επιτυχία του JAWS 3D, το Monster / Horror Hype που άφησε πίσω του το ALIENS του James Cameron, να ρεφάρει για το φιάσκο του Howard The Duck και να προμοταρει ένα JAWS θεματικό πάρκο που είχε ανοίξει την ίδια εποχή. Η ταινία κόστισε 20 κάτι εκατομμύρια δολάρια για να φτιαχτεί και ειλικρινά δεν μπορώ να καταλάβω που ακριβώς πήγαν τα λεφτά.

Σίγουρα πάντως ΟΧΙ στον λατέξ καρχαρία.

Πάρα το… “Χριστουγεννιατικο κλίμα” που διακρίνει το φιλμ το JAWS : The Revenge ξεβράστηκε στις αίθουσες τον Ιούλη του 1987. Το φιλμ φλοπαρε στο Box Office ενώ η συντριπτική πλειοψηφία των κριτικών το “έπνιξε“. Κάπου εδώ λήγει άδοξα και η πορεία που χάραξε το JAWS franchise.

Στο τέλος η μοναδική κληρονομιά που άφησε αυτό το φιλμ εντοπίζεται στο Back to The Future το δυο…

Σήμερα χαρακτηρίζεται ως ένα από τα κορυφαία So Bad, it’s Good Movies όλων των εποχών. Και είναι!

Το The Revenge κατακρεουργησε τις καριέρες αρκετών συντελεστών του. Πχ ο συνθέτης Michael Small ύστερα από την συμμετοχή του εδώ δεν ξαναβρήκε δουλειά σε ταινία της προκοπής. Μάλιστα ύστερα από την καθίζηση που υπέστη το The Revenge πάρθηκε η απόφαση το soundtrack της ταινίας να μην κυκλοφορήσει καν στα δισκοπωλεία!

Ο μοναδικός “κερδισμένος” της όλης υπόθεσης πιθανότατα ήταν ο Michael Caine καθώς καπαρώσει 1,5 εκατομμύριο δολάρια ώστε να γυρίσει μερικές σκηνές στις Μπαχάμες στο διάστημα μόλις μιας εβδομάδας! Ο Caine διαχρονικά δεν τραβάει ζόρι να γυρνάει “Paycheck Movies” και παρά την συντριβή που γνώρισε η ταινία του δεν δήλωσε ποτέ του μετανιωμένος για την συμμετοχή του σε αυτή :

“Won an Oscar, built a house and had a great holiday. Not Bad for a flop movie.”

Προφανώς ο Caine δεν πήρε το Όσκαρ για την ερμηνεία του στο The Revenge αλλά για την συμμετοχή του στο Hannah and Her Sisters του 86. Μάλιστα ο ηθοποιός δεν μπόρεσε να παραλάβει το βραβείο του καθώς είχε γυρίσματα στις Μπαχάμες…

Πάντως ο Caine… παρέλειψε να παρευρεθεί και στα Χρύσα Βατόμουρα του 87 όπου εξασφάλισε επίσης μια υποψηφιότητα για βραβείο!

Ο Michael Caine συμμετέχει σε μια από τις πιο ανόητες σκηνές της ταινίας και άθελά του καταλήγει να συμβολίζει το πως ακριβώς την αντιμετώπιζαν οι συντελεστές της.

Προς το φινάλε ο πιλότος Caine αποφασίζει να κάνει καγκουρια στον καρχαρία με το τζετ του και καταλήγει μέσα στον Ωκεανό. Στην συνέχεια ο μεγάλος Λευκός φαίνεται να τον καταβροχθιζει αλλά τελικά αργότερα διαπιστώνουμε ότι την σκαπουλαρε. Ο Michael Caine κατορθώνει να βγει από τα νερά και να σκαρφαλώσει στην βάρκα των Brodys.

Αρτιμελής και εντελώς… στεγνός!

Αργότερα ο Caine παραδέχτηκε ότι ο χαρακτήρας του αρχικά ήταν βρεγμένος όμως το γύρισμα της σκηνής κράτησε τόση ώρα που τελικά στέγνωσε. Κανένας από το crew και την παραγωγή δεν μπήκε στην διαδικασία να σκεφτεί “ει ας ρίξουμε έναν κουβά νερό επάνω στον μίστερ Caine που υποτίθεται ότι μόλις βγήκε μέσα από τον Ωκεανό!”. Μάλλον και ο ίδιος ο ηθοποιός δεν είχε καμία διάθεση να γίνει λούτσα για μόλις 1,5 εκατομμύριο δολάρια οπότε έκανε την πάπια!

Το JAWS : The Revenge είναι μια ταινία για την οποία δεν έδινε δεκάρα κάνεις, γεγονός που γίνεται απόλυτα ευδιάκριτο σε κάθε πτυχή της.

“We want a quality people picture, not a shark picture.”

Τα παραπάνω λόγια ανήκαν στον τότε διευθυντή της Universal, Sid Sheinberg, και ήρθαν μεσώ ενός τηλεφωνήματος που έκανε στον Joseph Sargent. Ύστερα από την αποτυχία (από μεριάς κριτικής αποδοχής) του JAWS 3D ο δεύτερος παρουσιάζονταν διστακτικός στο να αναλάβει ένα επόμενο κεφάλαιο του franchise. Να όμως που ο Sid τον έπεισε ότι το στούντιο επιθυμούσε μια επιστροφή στα “νερά” της πρώτης ταινίας.

Προφανώς και του είπε ψέματα.

Και κάπως έτσι τα σαγόνια του JAWS : The Revenge κατέληξαν ως μια θλιβερή αλλά και ταυτόχρονα συμβολική “αλληγορία” γύρω από τα “σαγόνια” μιας αχόρταγης βιομηχανίας του θεάματος που κατανοεί μονάχα το σήμα του δολαρίου και κατά καιρούς δεν διστάζει να κατασπαραξει σκηνοθέτες, ηθοποιούς και τις αγαπημένες μας ταινίες και χαρακτήρες…