THE FRIGHTENERS : Τα φαντάσματα της απώλειας…

by Αντρέι Κοτσεργκιν

Με το ντεμπούτο του BAD TASTE ο νεαρός και άφραγκος Peter Jackson, πίσω στα 80s μας έδειξε ότι μπορούσε να φτιάξει “σιχαμερα” πρακτικά εφέ από το τίποτα και ότι είχε μια εξαιρετικά Shlocky αίσθηση του χιούμορ.

Το 1992 και μέσω του BRAINDEAD ο σκηνοθέτης εξέλιξε ακόμη περισσότερο την μαστορια του στο Gore, το Body Horror, το Splatter και κυρίως στο μαύρο και υπέροχα αηδιαστικό χιούμορ…

Ο Jackson άνετα θα μπορούσε να χτίσει μακροχρόνια καριέρα στον κόσμο των B~Movies και του Schlock σινεμά. Όμως οι ευαισθησίες και κυρίως οι φιλοδοξίες του επεκτεινονταν πέρα από αυτά.

To 94 o Jackson γυρνάει το Heavenly Creatures, ένα βιογραφικό δράμα και του οποίο συνυπογράφει το σενάριο, μαζί με την Fran Walsh. Το φιλμ δεν σάρωσε το Box Office αλλά απέσπασε καλές κριτικές και τράβηξε το ενδιαφέρον του Hollywood. Ο σκηνοθέτης και παραγωγός Robert Zemeckis προσέγγισε τους Jackson και Walsh και τους πρότεινε να γράψουν το σενάριο του “THE FRIGHTENERS” , ένα πρότζεκτ που ξεκίνησε ως Spinoff των θρυλικών Tales From The Crypt…

Εχοντας διαβάσει ένα προσχέδιο ο, τίμιος, Zemeckis έκρινε ότι στους Frighteners άξιζε να αποκτήσουν δική τους “ζωή” και αυτονομία. Κάπως έτσι πρότεινε στον Jackson να αναλάβει την σκηνοθεσία και ο ίδιος ανέλαβε χρέη παραγωγού ενώ του εξασφάλισε και διανομή από την Universal Studios.

Μιας και βρισκόμαστε στα τέλη των 90s ο “πυρετός του CGI” βρίσκεται στα ύψη και εδώ έχουμε την στιγμή όπου ένας μάστορας του Cult και του πρακτικού καλείται να κάνει την μετάβαση του στην ψηφιακή εποχή.

Μία διαδικασία από την οποία απέτυχαν να περάσουν με επιτυχία ακόμη και σπουδαίοι μάστορες όπως πχ ο John Carpenter…

Ο Jackson όμως αποδείχθηκε απόλυτα έτοιμος. Μάλιστα εδώ ανέλαβε να κατασκευάσει εξ’ ολοκλήρου τα εφέ μέσω της εταιρείας του Weta Digital. Η εταιρεία είχε ανοίξει μια τριετία νωρίτερα και προφανώς ειδικεύονταν στα πρακτικά εφέ. Και να τώρα που είχε στα χέρια της ένα πρότζεκτ που απαιτούσε περισσότερα CGI πλάνα από οποιαδήποτε άλλη ταινία είχε υπάρξει μέχρι τότε!

Χρειάστηκαν 18 ολόκληροι μήνες γεμάτοι άγχος, νεύρα, πειραματισμους και αποτυχίες ώστε η Weta να παραδώσει το τελικό αποτέλεσμα. Οι τεχνικές που εφάρμοσαν ο Jackson και οι συνεργάτες του εδώ θα βοηθούσαν το σινεμά να περάσει στην νέα εποχή του. Αλλά παρά τις καινοτομίες και την υπέροχη δουλειά που έγινε στο CGI εδώ ο σκηνοθέτης δεν σνομπάρει ποτέ του τις B~Movie ρίζες του. Εκτός από ψηφιακά έχουμε και άφθονα πρακτικά εφέ να εμπλουτίζουν την τελική εικόνα και να διατηρούν την ψευδαίσθηση του “αληθινού“.

Αξίζει να σημειωθεί ότι σε αρκετές σκηνές γίνεται χρήση μακέτας και μινιατούρας. Αλλά ειλικρινά θα πρέπει να ανατρέξει κάνεις στα credits ή σε κάνα making of της ταινίας ώστε να τα πάρει πρέφα!

Αρχικά ο Jackson σκόπευε να προσεγγίσει τους THE FRIGHTENERS με τις περίφημες low budget τακτικές του. Όμως η εμπλοκή της Universal του εξασφάλισε ένα μπάτζετ που ξεπερνούσε τα 20 εκατομμύρια δολάρια και έναν αστέρα πρωταγωνιστή…

Όμως σκηνοθέτης εκείνη την εποχή διακρίνονταν ακόμη από θράσος και έτσι φρόντισε απέναντι στον Michael J. Fox να βάλει έναν ζωντανό θρύλο των B~Movies και έναν από τους πιο λαμπρά εκκεντρικούς ηθοποιούς όλων των εποχών…

Φυσικά και η ιδέα ο χαρακτήρας του Jeffrey Combs να έχει το ίδιο κούρεμα με τον Αδόλφο Χίτλερ ανήκε αποκλειστικά στον ίδιο τον ηθοποιό! Σε αντίθεση με τον σκηνοθέτη του ο Combs δεν έχει την παραμικρή διάθεση να χαλιναγωγησει τον εαυτό του και καταλήγει να δώσει μια φουλ creepy, σχιζοφρενικη και ανώμαλη ερμηνεία μέσα σε μια (σχετικά) μεγάλη παραγωγή του Hollywood!

Στο THE FRIGHTENERS “ήρωας” μας είναι ένας απατεώνας.

Ο Frank Bannister συστήνεται στον κόσμο ως “ντετέκτιβ του μεταφυσικού“. Κάποιος που αναλαμβάνει επί πληρωμή εξορκισμούς και διάφορες μεταφυσικές υποθέσεις. Στην πραγματικότητα οι “υποθέσεις” αυτές είναι κομπίνες τις οποίες στήνει μαζί με τα φιλαράκια του, που στην συγκεκριμένη περίπτωση είναι… τρία φαντάσματα!

Ο Frank είναι ένας Νεκρομαντης. Απέκτησε τις μεταφυσικές ικανότητες του ύστερα από ένα τροχαίο ατύχημα που στέρησε την ζωή της γυναίκας του.

Μία νύχτα ο Frank και το Ghost Crew του στήνουν μια από τις κομπίνες τους μέσα σε μια γραφική επαρχιακή πόλη. Σύντομα όμως θα διαπιστώσουν ότι “κάτι παράξενο τρέχει στην γειτονιά”.

Ναι κάτι πιο παράξενο και από τους ίδιους και σίγουρα πολύ πιο επικίνδυνο…

Η αντιπαλότητα ανάμεσα στους θνητούς ανταγωνιστές Michael J. Fox και Jeffrey Combs αποτελεί το αλατοπίπερο αυτής της ταινίας. Ο πρώτος είναι γεμάτος καλοσύνη και σου προκαλεί συμπάθεια (και ας μας συστήνεται ως απατεώνας) ενώ ο δεύτερος χτυπάει, μετά μανίας, το καμπανάκι της απέχθειας. Ο Combs υποδύεται τον Milton Damners έναν ερευνητή του FBI που ειδικεύεται στις αιρέσεις. Το “method acting” που αρέσκεται να χρησιμοποιεί στις υποθέσεις που αναλαμβάνει τον σπρώχνει στα όρια της τρέλας και γεμίζει με ουλές τόσο το κορμί όσο και το μυαλό του…

Ο Jackson επέλεξε τον Combs λόγω της λατρείας που έτρεφε για τo RE~ANIMATOR και ο ηθοποιός του ανταπέδωσε την εμπιστοσύνη με μια παράσταση γνήσιας εκκεντρικοτητας και παράνοιας!

Σε αυτή την περφορμανς ο M.J.Fox λειτουργεί ως το πλέον ιδανικό αντίβαρο. Όμως ακόμη και αυτός αποκτά ορισμένες εξαιρετικά νευρωτικες και σκοτεινές σκηνές εδώ, καθώς σταδιακά ο ήρωας του κλονιζεται ψυχολογικά από τον μεταφυσικό τρόμο που αντικρίζει μια νύχτα και που φαίνεται να σκοτώνει ανθρώπους γύρω του.

Στο THE FRIGHTENERS o M.J.Fox παρέδωσε μια ακόμη εμβληματική ερμηνεία. Επίσης ήταν και η τελευταία εμφανιση του σε ταινία σε Α’ ρόλο…

Αμέσως μετά τα γυρίσματα ο ηθοποιός το γύρισε ξανά στην τηλεόραση με την αιτιολογία ότι ήθελε να περνά περισσότερο χρόνο με την οικογένεια του. Λίγο καιρό αργότερα ο M.J.Fox θα αποκαλύψει ότι πάσχει από Πάρκινσον.

Τα πρώτα συμπτώματα της νόσου κάνουν την εμφάνισή τους σε ορισμένες σκηνές του THE FRIGHTENERS, καθώς μπορείς να διακρίνεις το τρέμουλο και τα τικ στις εκφράσεις και τις κινήσεις του πρωταγωνιστή. Οι Fox και Jackson πιθανότατα διακρίνοντας το αυτό ενσωμάτωσαν τα συμπτώματα μέσα στην πλοκή τους και τα παρουσίασαν ως τις παρενέργειες που προκύπτουν επάνω στον ήρωα, καθώς αυτός βυθίζεται σε κατάσταση σοκ.

Το THE FRIGHTENERS είναι η τελευταία μεγάλη κινηματογραφικη παράσταση του M.J.Fox, ενός ηθοποιού που με το καθημερινό και προσιτό παρουσιαστικο του και με το χάρισμα να εναλλάσσεται ανάμεσα στην κωμωδία και το δράμα εξελίχθηκε σε είδωλο για την γενιά των 90s.

Εκτός του Jeffrey Combs εδώ έχουμε και τους Jake Busey και Dee Wallace Stone σε ρόλο “Natural Born Killers” ζεύγους, αλλά με μεταφυσικές προεκτάσεις. Ο Busey παίζει ένα μοχθηρό και φονικό πνεύμα που αρέσκεται να εμφανίζεται με την μορφή του Grim Reaper αλλά και στην θνητή του μορφή φαντάζει εξίσου αλλόκοτος και επικίνδυνος!

Η Wallace πάλι λειτουργεί ως το Plot Twist της ιστορίας. Αρχικά μας παρουσιάζεται ως το απόλυτο θύμα μιας τοξικής και καταπιεστικης σχέσης. Στην πορεία ανακαλύπτουμε ότι είναι εξίσου τρελή και μοχθηρη με τον μακαρίτη γκομενο της…

Ο Jackson επέλεξε την ηθοποιό για τον συγκεκριμένο ρόλο επειδή τότε το κοινό την είχε συνδέσει άρρηκτα με τον ρόλο της καλοκαγαθης και συμπονετικης μανούλας στον E.T. του Steven Spielberg. Όμως όλοι όσοι είχαν γνώση του ιστορικού της στο σινεμά τρόμου πιθανότατα μυρίστηκαν από νωρίς την “σαπίλα” που κρυβόταν μέσα στον χαρακτήρα της…

Βέβαια στο φινάλε εκτός του Combs την παράσταση κλέβουν τα “φαντάσματα” της ταινίας. Όλα τους αποκτούν εκκεντρικά και αστεία χαρακτηριστικά ενώ δίνουν στον Jackson την ευκαιρία να ενσωματώσει Sleazy και καμένο χιούμορ μέσα σε μια (φαινομενικά) mainstream παραγωγή!

Επίσης έχωσε μέσα και έναν σατιρικό φόρο τιμής στο FULL METAL JACKET, του Stanley Kubrick…

Ο τρόπος που ο σκηνοθέτης παντρεύει τo comedy με το Horror και τα τοποθετεί μέσα σε μια ιστορία που λειτουργεί και ως Crime & Mystery φιλμ αλλά και παράλληλα σαν μια αλληγορία γύρω από τις τοξικές σχέσεις, την απώλεια και το τραύμα που προκύπτει εξαιτίας της είναι υποδειγματικος.

Το THE FRIGHTENERS απέτυχε να στοιχειώσει το Box Office του 1996. Μάλιστα κατέληξε να φλοπαρει, παρά το γεγονός ότι απέσπασε καλές κριτικές.

Αιτίες για το εισπρακτικό “θάψιμο” υπήρξαν τρεις :

Α. Το φιλμ απέσπασε ένα R~Rating. O Jackson έκανε ότι μπορούσε ώστε να μετριασει το αίμα και την καφρίλα αλλά απέτυχε να καπαρώσει ένα PG ~ Rating από τους λογοκριτες.

Χμ απορώ γιατί δεν τα κατάφερε?!

Β. Το στούντιο εφάρμοσε ένα απαράδεκτο, σχεδόν ανύπαρκτο μάρκετινγκ απέναντι στο φιλμ.

Η Universal έσπρωξε βιαστικά το THE FRIGHTENERS στην, μπλοκμπαστερικη, θερινή σεζόν πάρα το γεγονός ότι οι Jackson και Zemeckis επιθυμούσαν να το βγάλουν ανήμερα του Halloween, μια περίοδος που ξεκάθαρα ταιριάζει περισσότερο στα φαντάσματα.

Επίσης ο Jackson τα είχε πάρει στο κρανίο και με το πόστερ της ταινίας καθώς θεωρούσε ότι “δεν σου έλεγε απολύτως τίποτε σχετικά με την ταινία”….

Και κάπως έτσι περνάμε και στην βασική αιτία πίσω από το φλοπαρισμα του THE FRIGHTENERS :

Γ. Το ίδιο ακριβώς καλοκαίρι προσγειώθηκε στις αίθουσες το INDEPENDENCE DAY.

Το sci~fi μπλοκμπαστερ καταστροφής και campιλας κυριολεκτικά εξαΰλωσε κάθε περιθώριο ανταγωνισμού…

Μπορεί το THE FRIGHTENERS να πλανηθηκε ως “φάντασμα” επάνω από το Box Office του 96 όμως με την κυκλοφορία του σε VHS απέσπασε το Cult στάτους που του αρμόζει.

Πάρα το φλοπ οι καλές κριτικές και η πρωτοποριακή δουλειά στα ειδικά εφέ διατήρησαν τον Peter Jackson σε mainstream μονοπάτια και στα 00s του έδωσαν την ευκαιρία να καθορίσει, με επικό τρόπο, την μετέπειτα ιστορία του σινεμά…

Δυστυχώς η τριλογία του Άρχοντα των Δαχτυλιδιών είχε ως συνέπεια τα επόμενα χρόνια ο σκηνοθέτης να απαρνηθεί πλήρως τις B~Movie ρίζες του.

Και κάπως έτσι καταλήγουμε σε μια δεύτερη τριλογία, όχι εξίσου επική, με έναν σκηνοθέτη που ξεκάθαρα βαριέται, έχει απαρνηθεί πλήρως τα πρακτικά εφέ, που τον νοιάζει μονάχα η επιταγή που θα πάρει και που αναγκάζει τον Γκανταλφ να ξεσπάσει σε λυγμούς , μπροστά από μία πράσινη οθόνη…

Αλλά αυτά είναι τρία κεφάλαια που θα τολμησουμε, έστω και με πόνο ψυχής, να τα ανοίξουμε κάποια άλλη φορά.

Όπως και να χει σήμερα, 25 χρόνια μετά, τα “φαντάσματα” του Peter Jackson μόνο κενά ή άψυχα δεν φαντάζουν.

Μέσα τους εξακολουθεί κάνεις να διακρίνει πάθος, μεράκι και φαντασία, λίγο τρόμο, περισσότερο χιούμορ και κυρίως καυλα για το σινεμά και την σκηνοθεσία…