“Ain’t It Cool ?” : Ο “συμβατικός” John Woo τινάζει στον αέρα το 90s Hollywood.

By Αντρέι Κοτσεργκίν

“Would you mind not shooting at the thermonuclear weapons?”

Δύο πιλότοι συμμετέχουν σε μια στρατιωτική άσκηση που τους θέλει να μεταφέρουν πυρηνικές κεφαλές, με ένα stealth μαχητικό, μέσα από την έρημο Μοχαβε.

Κατά την διάρκεια της πτήσης ο αρχηγός της αποστολής, ο υποστρατηγος Vic ” Deak” Deakins, αποπειράται να κλέψει τα πυρηνικά και κατά συνέπεια προδίδει τον φίλο και συνεργάτη του Riley Hale. Ο Deakins πάει να φυτέψει μια σφαίρα κατευθείαν μέσα στο κρανίο του παλιοφιλου του όμως ο Hale αντιστέκεται. Τελικά το αεροσκάφος συντρίβεται κάπου στην μέση της ερήμου.

Οι δύο πιλότοι προλαβαίνουν να εκτιναχθουν και πλέον καλούνται να τρέξουν κόντρα στον χρόνο και τις αντίξοες συνθήκες ώστε να διεκδικήσουν το “έπαθλο“.

Ύστερα από το παραπάνω συμβάν ο στρατός των Η. Π. Α. χτυπάει συναγερμό μιας και αντιμετωπίζει ένα “Broken Arrow” σενάριο, δηλαδή καλείται να τα βάλει με μια ομάδα αδιστακτων τρομοκρατών που θέλουν να κλέψουν και να χρησιμοποιήσουν το πυρηνικό οπλοστάσιο της μαμάς Αμερικής ως τον μοχλό πίεσης που θα αναγκάσει τον Θείο Σαμ να τους πληρώσει ένα σωρό εκατομμύρια σε λύτρα!

Οι Deakins και Hale στήνουν μεταξύ τους μια αναμέτρηση ικανοτήτων αλλά και εγωισμων. Ο νικητής κερδίζει την δυνατότητα να αποκτήσει “την δύναμη του Θεού στις άκρες των δαχτύλων του”. Ο χαμένος θα θαφτεί για πάντα στην άμμο της ερήμου…

“I know you. You love having the power of God at your fingertips. You get off on it.”

Στις αρχές των 90s ο σκηνοθέτης John Woo έκανε “μεταγραφή αεροδρομίου” από το Χονγκ Κονγκ στο Hollywood. Το στιλάτο και εξωφρενικό Action σινεμά που δημιούργησε και εδραιώσε στην πατρίδα του αποτέλεσε το διαβατήριο για τα μεγαλύτερα και σαφώς πιο εμπορικά σαλόνια της Αμερικής . Σίγουρα καθοριστικό ρόλο έπαιξε και το HARD BOILED έπος του σκηνοθέτη που στις αρχές της δεκαετίας τράβηξε πολλά βλέμματα επάνω του…

Το Αμερικανικό ντεμπούτο του Woo στις Η. Π. Α. στέφθηκε με απόλυτη επιτυχία. Το HARD TARGET, που σηματοδότησε και την συνεργασία του σκηνοθέτη με τον Jean Claude Van Damme, καπαρωσε καλές εισπράξεις στο Box Office όμως κυρίως σύστησε με τους πιο θεαματικούς αλλά και βίαιους τρόπους τον Woo και το σινεμά του στο κοινό της άλλης πλευράς του Ατλαντικού Ωκεανού.

Το HARD TARGET περιλάμβανε σχεδόν όλα τα σήμα κατατεθέν στοιχεία με τα οποία ο Woo έχτισε τον μύθο του στο Χονγκ Κονγκ :

~ Θεαματικές slow motion σεκάνς.

~Μεξικάνικες μονομαχίες.

~Άφθονες εκρήξεις και γαματες σκηνές με χειροβομβίδες.

~Αντίπαλοι που στέκονται πλάτη κόντρα σε έναν τοίχο και ετοιμάζονται να τιγκαρουν με σφαίρες ο ένας τον άλλον.

~Υπέροχα stunts όπως εναέριες βουτιές ενώ παράλληλα ο ήρωας πυροβολεί με δύο περίστροφα και άφθονα άλματα με σκοινιά.

~Λευκά περιστέρια.

Και πάει λέγοντας!

Μάλιστα ο Woo έχωσε και κάνα δυο συμβολισμούς στην εργαρα του ενώ έκανε και μια, Light, κριτική στην κοινωνία και την κυβέρνηση των Η. Π. Α. γύρω από την αδιαφορία που επιδεικνύει απέναντι στους άστεγους πολίτες, όπως πχ οι βετεράνοι του Βιετνάμ, ενώ φιλοσοφησε και λίγο την κτηνώδη και αρπακτικη φύση που διακρίνει ορισμένους άντρες. Στο HARD TARGET οι Villains της υπόθεσης ήταν εξέχοντα στελέχη της επιχειρηματικής ελίτ που την έβρισκαν με το να κυνηγάνε, σε φάση σαφάρι, την “πλεμπα” της κοινωνίας. Ναι αυτό το concept το έχουμε δει άπειρες φορές στο σινεμά όμως ελάχιστοι σκηνοθέτες μπόρεσαν να το αποτυπώσουν με την ωμότητα που επέδειξε ο Woo σε αυτό το φιλμ.

Πέραν όμως όλων των trademarks και των ιδεών που έφερε μέσα στις αποσκευές του ο Woo το HARD TARGET αποτελεί και την απόδειξη ότι ο τύπος αυτός είχε μελετήσει άριστα το Αμερικανικό σινεμά και πως ήξερε ακριβώς πως να βρει στόχο το κοινό μιας εντελώς διαφορετικής κουλτούρας. Βλέπετε στο φιλμ αυτό ο Woo εμφύσησε και ένα νεο~γουέστερν ύφος που ταίριαζε απόλυτα στις κινηματογραφικες παραδόσεις της Αμερικής.

Βγαίνοντας στις αίθουσες το HARD TARGET απέσπασε ανάμικτες κριτικές. Η “ξύλινη” ερμηνεία του Jcvd και το “ρηχό” σενάριο δεν άρεσαν σε αρκετούς. Όμως η πλειοψηφία των κριτικών παραδέχτηκε ότι αυτό το ultraviolent “μπαλέτο” από σφαίρες, ξύλο, ακροβατικά, εκρήξεις και machsimo που συνέθεσε ο Woo ήταν κάτι το φρέσκο και συναρπαστικό για το Action σινεμά της εποχής. Όμως πάνω απ όλα το φιλμ έβγαλε φράγκα και έτσι η 20th Century Fox ψήθηκε να αναθέσει στον Woo το BROKEN ARROW.

Το BROKEN ARROW βγήκε το 1996, τρία ολόκληρα χρόνια μετά το HARD TARGET.

Η αργοπορία του Woo οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στο γεγονός ότι παραδοσιακά ο σκηνοθέτης αφιέρωνε άφθονο χρόνο ώστε οι παραγωγές του να είναι ακριβώς όπως τις θέλει και να έχει δουλευτεί μέχρι και η παραμικρή λεπτομέρεια. Ομως βλέποντας το φιλμ έχω την εντύπωση ότι ο Woo το άργησε λίγο επειδή ήθελε να μελετήσει λίγο καλύτερα τα “κόλπα” των Χολιγουντιανων Action μπλοκμπαστερ ταινιών αλλά και να αφουγκραστει τι ήθελε να δει το Αμερικανικό κοινό σε τέτοιου είδους παραγωγές.

Στο φιλμ αυτό αρκετά από τα trademarks του Woo επανεμφανιζονται. Όμως κάποια ρίχνουν λίγο τους ρυθμούς τους (όπως πχ το Slow Motion) ενώ άλλα πάλι εκτοξεύονται στα ύψη (ειδικά οι εκρήξεις καθώς διαολε εδώ έχουμε μέχρι και σεκάνς underground πυρηνικής έκρηξης!). Οι θεαματικές εναέριες βουτιές, οι χειροβομβίδες που εκτοξεύονται λες και είναι μπάλες του μπέιζμπολ, οι χαρακτήρες που ξεκινούν την ιστορία ως φίλοι και καταλήγουν δύο εχθροί να κρατάνε double περίστροφα ενώ το μοναδικό πράγμα που τους χωρίζει είναι ένας ετοιμόρροπος τοίχος…

Όλα αυτά κάνουν την εμφάνισή τους και σε αυτό το πόνημα του John Woo. Αντίθετα αυτή τη φορά απουσιάζουν παντελώς οι Μεξικάνικες μονομαχίες. Μάλιστα ο σκηνοθέτης τρολαρει τον ίδιο του τον εαυτό καθώς ενώ γίνονται αναφορές σε αυτές σε δύο σκηνές της ταινίας τελικά πότε μας δεν τις βλέπουμε να εκτυλίσσονται στην οθόνη! Α και επίσης εδώ ΔΕΝ έχουμε λευκά περιστέρια… Αλλά οκ το αποδέχομαι μιας και κακά τα ψέματα στις ερήμους της Νεβάδα δεν νομίζω να κυκλοφορούν και πολλά από αυτά τα πτηνά!

Σε αντίθεση με το HARD TARGET εδώ δεν έχουμε την παραμικρή σάτιρα ή κριτική εκ μεριάς του σκηνοθέτη.

Ο Woo προτίμησε αυτή τη φορά να παρουσιάσει στο κοινό ένα πιο εύπεπτο και ανάλαφρο μπλοκμπαστερ δράσης. Ο σκηνοθέτης εδώ ξεκινά να “παίζει” με το CGI ενώ τόσο οι χαρακτήρες του όσο και η πλοκή κινούνται σε πιο παραδοσιακές Χόλιγουντιανες νορμες. Μάλιστα για να μην πονοκεφαλιασει το κοινό του ο Woo αποφεύγει να κάνει την παραμικρή κριτική απέναντι στην ύπαρξη και την χρήση των πυρηνικών όπλων. Εδώ οι δύο πυρηνικές κεφαλές λειτουργούν απλά ως MacGuffin, δηλαδή ως το αντικείμενο που θα αποτελέσει την αφορμή ώστε δύο φίλοι να εξελιχθούν σε ανταγωνιστές και να σκοτωθούν μεταξύ τους μέσα σε έναν καταιγισμό θεματικών εκρήξεων και πιστολιδιου.

Όπως και να χει εδώ έχουμε μια ταινία “κειμήλιο” που σήμερα μας θυμίζει ότι κάποτε οι σκηνοθέτες έμπαιναν στον κόπο να κάνουν scouting location, έτρεχαν σε ερήμους για να γυρίσουν σκηνές υπό αντίξοες συνθήκες και άμα ήθελαν να ανατιναξουν ένα ορυχείο ή να εκτροχιασουν ένα τρένο το έκαναν στα αλήθεια.

Μιας και πιάσαμε τους πρωταγωνιστές ο Christian Slater σαφώς στερούνταν του άστρου του JCVD όμως κατόρθωσε να μας παρουσιάσει έναν αρκετά αξιόλογο Action ήρωα που σε αντίθεση με άλλους ήρωες και αντιήρωες του Woo φαντάζει πιο θνητος και τρωτος.

Σε αντίθεση επίσης με τo HARD TARGET εδώ ο ήρωας πλαισιώνεται και από μια γυναίκα που αυτή τη φορά δεν παίζει μονάχα τον άχαρο ρόλο της κλισέ δεσποσυνης σε κίνδυνο και απόγνωση. Η Samantha Mathis όχι μόνο έχει χημεία με τον Slater αλλά μας παρουσίαζει και μια γυναίκα ηρωίδα που όχι απλά στέκεται επάξια στο πλευρό του άντρα πρωταγωνιστή αλλά και που σε μερικές σκηνές κερδίζει τις εντυπώσεις δίνοντας λύσεις σε ζόρικες καταστάσεις επιστρατευοντας τόσο την μαχητικοτητα όσο και το μυαλό της.

Πάντως το αλατοπίπερο του BROKEN ARROW είναι ο John Travolta…

Ο Travolta αρχικά ήταν να παίξει τον ρόλο του ήρωα όμως αφού διάβασε το σενάριο επέλεξε να ενσαρκώσει τον κακό της υπόθεσης.

Ο ηθοποιός εδώ φαίνεται να το διασκεδάζει καθώς μπαίνει σε φουλ camp Mode και μας δίνει έναν από τους πιο αξεστους, εμμονικους αλλά και γραφικούς Villains του Action σινεμά των 90s. Η ερμηνεία του απέσπασε αρνητικές κριτικές όμως για μένα αποτελεί ίσως το δυνατότερο ατού της ταινίας.

Ο Deakins του Travolta είναι ένας αθυρόστομος και μαλακας πιλότος που αποφασίζει να προδώσει και να τρομοκρατησει την ίδια του την πατρίδα μόνο και μόνο επειδή το βλέπει ότι ποτέ του δεν θα πάρει προαγωγή. Μάλιστα ενώ αναγνωρίζει και ο ίδιος ότι ο απειθαρχος και αξεστος χαρακτήρας του είναι η αιτία που δεν εξελίσσεται επαγγελματικά και πάλι αποφασίζει να εκδηλώσει την πικρία του βυθίζοντας ένα ολόκληρο έθνος σε μια αδιανόητη κατάσταση ομηρίας / τρομοκρατίας!

Βέβαια βλέποντας τον στην πορεία δεν γίνεται πάρα να μην συμμεριστεις την άποψη του πρώην φίλου και συνεργάτη του :

Ο Deakins είναι ένας ψυχοπαθής Καργιολης που θέλει να το παίξει εκδικητικός “Θεός”.

Ο Travolta πραγματικά έδωσε ρέστα campiness και ατάκας εδώ. Ο cool τρόπος με τον οποίο καπνίζει τα τσιγάρα του (όπως δήλωσε εύστοχα η κοπέλα μου “κάνεις δεν κάπνιζε τόσο γαματα στα 90s όπως ο Travolta!”…), η ξιπασμενη ομιλία του, το φοβερό μουσικό theme που συνοδεύει κάθε σκηνή του (μια προσφορά του Hans Zimmer που άντλησε έμπνευση από τις μουσικές που έγραφε ο Sergio Leone για τα σπαγγέτι γουέστερν) και οι ατακαρες του που μοιάζουν να είναι βγαλμένες από το εγχειρίδιο ενός comic book villain…

Όλα αυτά καθιστούν τον Vic Deakins του Travolta έναν από τους πιο απολαυστικους και αξιομνημονευτους κακούς του 90s Action σινεμά.

Που να με πάρει εδώ έχουμε έναν Μπασταρδο που αφού τον λουσει το ωστικο κύμα κοτζάμ πυρηνικής έκρηξης η αντίδραση του σε όλο αυτό μεταφράζεται σε :

“I say goddamn what a rush!”

Να ένας Κάκος που απλά γουστάρει την έξαψη που προκύπτει από το να είσαι κακός! Ένα απόλυτο Κάθαρμα που ενώ αεροπλάνα γκρεμιζονται, κοσμάκης σφαγιαζεται, τρένα εκτροχιαζονται και ένα έθνος απειλείται με πυρηνικό αφανισμό θα κάτσει να παρατηρήσει όλα αυτά και στο τέλος θα γυρίσει προς την κάμερα και αφού σε κοιτάξει κατάματα θα σε ρωτήσει :

“Ain’t It Cool?”

H φράση αυτή για μένα συνοψίζει απόλυτα τις προθέσεις και τις διαθέσεις που είχε ο John Woo ενώ γυρνούσε το BROKEN ARROW.

Ναι, ναι το φιλμ αυτό είναι το πιο campy και “συμβατικό” της Αμερικανικής περιόδου του σκηνοθέτη. Όμως που να πάρει η οργή πόσες “συμβατικές” ταινίες θυμάσαι στις οποίες έχουμε μια σκηνή όπου οι έλικες ενός ελικοπτέρου εξελίσσονται σε… αλωνιστικη μηχανή ανθρώπινης σάρκας?

Το BROKEN ARROW σε καμία περίπτωση δεν αντανακλά πλήρως την μαστορια και τις ικανότητες του John Woo. Όμως παραμένει μέχρι και σήμερα ένα απόλυτα στιβαρό Action φιλμ που σε κράτα στην τσίτα από την αρχή μέχρι και το φινάλε.

Μία, η βασικά πολλές εκρήξεις αδρεναλίνης που ταρακούνησαν το 90s σινεμά.

Είναι η ταινία που έδωσε την δυνατότητα στον John Woo να εντρυφήσει περισσότερο στο σινεμά του Χόλιγουντ και παράλληλα χάρη στην εμπορική επιτυχία της του εξασφάλισε την ελευθερία να βγάλει όλο του το είναι και να απεικονίσει όλα τα υπέροχα σκηνοθετικά “βίτσια” του στην επόμενη μεγάλη παραγωγή του.

Όμως για το αδυσώπητο και υπέρμετρα στιλάτο “μπαλέτο” βίας, slow motion και αυτή τη φορά ΚΑΙ λευκών περιστεριών, την εργαρα με τίτλο FACE/OFF τα έχουμε “πει” εκτενώς στο πρόσφατο παρελθόν.

Κλείνοντας σχετικά με το BROKEN ARROW για μένα το φιλμ αυτό λειτουργεί ως ένα “σπασμένο βέλος” που όχι μόνο βρίσκει στόχο αλλά προξενεί και μια άκρως αιματηρή και θεαματική “πληγή”.