MOONRAKER : Η σαμπάνια Bollinger (του 69) έχει άλλη γεύση στο διάστημα…

by Αντρέι Κοτσεργκίν

‘Bollinger? If it’s ’69 you were expecting me.’

Στο MOONRAKER φιλμ , του 1979 και σε σκηνοθεσία Lewis Gilbert , o James Bond επιτέλους παίρνει το φλεγματικό του χιούμορ ,το αστείρευτο Swag του και την πανάκριβη και ξιπασμένη σαμπάνια του και τα μεταφέρει στο…διάστημα !

Η αδιανόητη επιτυχία του πρώτου STAR WARS , μερικά χρονάκια πριν και συγκεκριμένα το 77, αναπόφευκτα θα έσπρωχνε αρκετούς επίδοξους μιμητές σε ‘τροχιά‘ γύρω από τον πλανήτη μας. Η τρέλα για το διάστημα είχε κυριεύσει το κοινό της εποχής και προσφέρονταν για άφθονο ‘άρμεγμα‘ από τα στούντιο και τους παραγωγούς.

Και κάπως έτσι η EON Productions και ο Alfred Broccoli στράφηκαν προς την νουβέλα MOONRAKER του Ian Fleming ώστε να αναζητήσουν έμπνευση για την πρώτη διαστημική ‘Οδύσσεια‘ του 007.

Το βιβλίο του Fleming στην πραγματικότητα δεν τοποθετούσε ποτέ τον εμβληματικό πράκτορα ανάμεσα στα αστέρια και περιστρέφονταν γύρω από την αποστολή του James Bond να αποτρέψει έναν βιομήχανο , και πρώην Ναζί, από το να ρίξει έναν πύραυλο , οπλισμένο με μια πυρηνική κεφαλή, επάνω στο Λονδίνο.

Από την παραπάνω ιστορία οι συντελεστές του κινηματογραφικού JAMES BOND προτίμησαν να εστιάσουν κυρίως στους πυραύλους…

Αν μη τι άλλο η ολοένα και αυξανόμενη απομάκρυνση του κινηματογραφικού Bond από το χάρτινο ύφος του Fleming ήταν κάτι το αναπόφευκτο. Ο 007 του Sir Roger Moore λειτουργούσε περισσότερο σαν μια γοητευτική και cool παρωδία / εξτραβαγκάντζα παρά σαν ένας ψυχρός κυβερνητικός κατάσκοπος και φονιάς. Ο Moore και οι σκηνοθέτες και σεναριογράφοι με τους οποίους συνεργάστηκε στις ταινίες του προσάρμοσαν τον χαρακτήρα και το franchise σε πιο εμπορικά και Blockbuster μονοπάτια και τα οποία βοήθησαν τον James Bond να επιβιώσει αλλά και να ακμάσει στα 70s και στις αρχές των 80s.

Οι περισσότερες , αν όχι όλες, από τις Bond ταινίες του Roger Moore ακολουθούσαν πάνω κάτω το ίδιο μοτίβο :

Στην εισαγωγή βλέπουμε τον James να εκπληρώνει με θεαματικό τρόπο κάποια προηγούμενη αποστολή και να ρίχνει στο κρεβάτι καμιά γκόμενα. Στην συνέχεια κάποιος , κάπου, κλέβει κάποιο πολύτιμο ή πανίσχυρο αντικείμενο και είναι αποφασισμένος να το χρησιμοποιήσει ώστε να τρομοκρατήσει ή να εκβιάσει κυβερνήσεις ή και απλά να το πουλήσει στον μεγαλύτερο πλειοδότη. Η MI6 αναθέτει στον Bond την εύρεση του αντικειμένου ‘στόχου’ και την εξόντωση των υπεύθυνων για την απώλεια του. Και ύστερα από αυτά συνήθως ο James κατέληγε σε κάποια εξωτική τοποθεσία έχοντας ένα Bond Girl για σύμμαχο και ένα άλλο Bond Girl ως εχθρό που προσφέρεται για ξελόγιασμα και εκεί εκτυλίσσονταν παραδοσιακά σκηνές με καταδιώξεις αυτοκινήτων , η πατροπαράδοτη σεκάνς όπου ο γραφικός Villain θα εξηγεί στον κατάσκοπο το ‘μεγάλο του σχέδιο‘ και στο φινάλε η κορύφωση ερχόταν μέσα στο λημέρι του κακού όπου θα βλέπαμε κάποια τεράστια ‘τελική μάχη’ .

H παραπάνω ‘πατέντα‘ ξεκίνησε κυρίως με το YOU ONLY LIVE TWICE , του 1967, όπου απολαύσαμε τον...Γιαπωνέζο James του Sir Sean Connery να λαμβάνει μέρος σε μια grande τελική μάχη / εξτραβαγκάντζα μέσα σε…ένα γαμημένο ηφαίστειο (!) όμως θα μπορούσαμε να πούμε ότι τελειοποιήθηκε επί εποχής Roger Moore.

Το MOONRAKER ήταν η πρώτη ταινία του Roger Moore στην οποία το franchise και οι χαρακτήρες του φάνηκαν να χάνουν για πρώτη φορά ‘οξυγόνο‘ και να μην έχουν χώρο να αναπνεύσουν.

Σεναριακά , σκηνοθετικά αλλά και ερμηνευτικά το MOONRAKER ‘μπάζει‘ από παντού.

Ο Lewis Gilbert εδώ ουσιαστικά ξεπατικώνει την δουλεία που έκανε στα THE SPY WHO LOVED ME και YOU ONLY LIVE TWICE και αμελεί να προσδώσει κάτι το φρέσκο ή τολμηρό στο σκηνοθετικό του ύφος ή στην αφήγηση της ταινίας του. Το MOONRAKER διακρίνεται και από ένα αρκετά πρόχειρο μοντάζ και ένα ρηχό σενάριο με αποτέλεσμα σε κάποιες στιγμές να σου δίνει την αίσθηση ότι παρακολουθείς ένα συνονθύλευμα από θεαματικές και αστείες Bond στιγμές.

Η πλοκή είναι εξαιρετικά απλοϊκή :

Κάποιος κλέβει ένα διαστημικό λεωφορείο το οποίο η Βρετανική Κυβέρνηση το είχε ‘δανειστεί‘ από έναν βιομήχανο ονόματι Hugo Drax. Ύστερα από το περιστατικό η MI6 αναθέτει στον James Bond την διαλεύκανση της υπόθεσης.

Όμως λίγο πριν προσγειωθεί στην Αγγλία ο κατάσκοπος συναντά επάνω στο αεροπλάνο έναν ‘παλιόφιλο‘…

Το MOONRAKER έχει μια από τις πιο γαμάτες εισαγωγές ολόκληρου του franchise. Τα stunts με τα αλεξίπτωτα ήταν απλά εξαιρετικά !

Βέβαια η συνέχεια όπου ξαφνικά αρχίζει να παίζει μια ‘μουσική τσίρκου‘ και βλέπουμε τον ‘Σαγόνια‘ να προσγειώνεται κυριολεκτικά μέσα σε …ένα τσίρκο αν μη τι άλλο είναι ενδεικτική τόσο για το ύφος όσο και για τις προθέσεις αυτού του φιλμ…

Στο MOONRAKER το χιούμορ και η παρωδία χτυπάνε ‘κόκκινο‘. Μέχρι και ο θηριώδης δολοφόνος ‘Jaws‘ διαστρεβλώνεται από μια τρομερή απειλή και έναν ‘stalker‘ του ήρωα / κατασκόπου σε καθαρά comic relief χαρακτήρα. Αυτή είναι η δεύτερη εμφάνιση του Jaws στο σύμπαν του JAMES BOND. Η πρώτη ήταν στο THE SPY WHO LOVED ME όπου ο ηθοποιός Richard Kiel μας σύστησε σε έναν από τους πιο εμβληματικούς και λατρεμένους Henchmen του σινεμά των 70s. Ο ‘Σαγόνιας‘ του ναι μεν σου προκαλούσε ένα μικρό γέλιο εξαιτίας των τεράστιων μεταλλικών δοντιών του όμως παράλληλα αποτελούσε μια υπέρμετρα απειλητική και επικίνδυνη μορφή.

Που να πάρει η οργή στην πρώτη του εμφάνιση ο τυπάς εξέπεμπε μια σχεδόν Horror αύρα , λες και ήταν κάνας Δράκουλας που αναλάμβανε δολοφονίες επί πληρωμή !

Εδώ πάλι ο Jaws αναλαμβάνει να προσφέρει στο κοινό άφθονες …κωμικές στιγμές , λες και οι ταινίες του Roger Moore δεν είχαν αρκετές από αυτές.

Μάλιστα σε μια φάση ο ‘Σαγόνιας’ αποκτά και το δικό του…Jaws Girl !

Ένας …απρόσμενος έρωτας θα εξελίξει τον επίδοξο φονιά σε σύμμαχο του James.

Στην πραγματικότητα ο Jaws και το αμόρε του αποφασίζουν να βοηθήσουν τον κατάσκοπο να αποτρέψει τα σχέδια του Hugo Drax , που όπως ανακαλύπτουμε στην συνέχεια ήταν εκείνος που έκλεψε το ίδιο του το διαστημικό λεωφορείο !

Ο βιομήχανος πάσχει από έναν διεστραμμένο ελιτισμό και από θεϊκά συμπλέγματα γεγονός που τον σπρώχνει στο να επιθυμεί διακαώς να χτίσει έναν ‘ιδανικό‘ κόσμο που θα αποτελείται και θα διοικείται αποκλειστικά από μια ‘New Master Race‘.

Ναι στο κινηματογραφικό MOONRAKER δεν ακούμε ποτέ μας ότι ο Drax είναι πρώην Ναζί αλλά δεν χρειάζεται κιόλας γιατί οι πεποιθήσεις του μας γίνονται απόλυτα ξεκάθαρες από τον πατροπαράδοτο ‘σατανικό μονόλογο / Exposition‘ που δίνει ο Villain σε τέτοιου είδους ταινίες.

‘First there was the dream, now there is reality. Here in the untainted cradle of the heavens will be created a new super race, a race of perfect physical specimens. You have been selected as its progenitors. Like gods, your offspring will return to Earth and shape it in their image. You have all served in public capacties in my terrestrial empire. Your seed, like yourselves, will pay deference to the ultimate dynasty which I alone have created. From their first day on Earth they will be able to look up and know that there is law and order in the heavens.’

Το ‘μεγάλο σχέδιο‘ του Drax είναι να μετακομίσει σε έναν διαστημικό σταθμό που κατασκεύασε η εταιρεία του , μαζί με τους ‘επίλεκτους‘ του που κυρίως αποτελούνται (βολικά…) από ξανθιές και κοκκινομάλες σεξοβόμβες και κάτι τυπάδες με άρια χαρακτηριστικά, και από κει να εκτοξεύσει μια σειρά από πυραύλους που θα είναι οπλισμένοι με μια εξαιρετικά θανατηφόρα τοξίνη και που όλοι τους θα έχουν προορισμό την Γη. Μόλις το μεγαλύτερο , αν όχι όλο, μέρος της ανθρωπότητας εξοντωθεί ο Hugo Drax και η ‘ανώτερη φυλή’ του θα επιστρέψουν στον πλανήτη και θα τον αποικήσουν ξανά , αυτή τη φορά όμως ως ‘Θεοί‘.

Προφανώς ‘φρικιά‘ όπως ο ‘Σαγόνιας‘ και η κοπέλα του δεν υπάρχει περίπτωση να έχουν μια περίοπτη θέση σε μια τέτοια κοινωνία και έτσι ο Jaws αποφασίζει να βάλει ένα…δοντάκι (σόρι δεν κρατήθηκα !) ώστε να βοηθήσει τον James να ανατρέψει τα σχέδια του ελιτιστή βιομήχανου και επίδοξου δικτάτορα…

‘Mr. Bond, you persist in defying my efforts to provide an amusing death for you.’

Η σκληρή αλήθεια είναι ότι ο μακαρίτης ο Michael Lonsdale απέτυχε παταγωδώς να μας δώσει έναν αξιομνημόνευτο ή έστω κάπως ψυχαγωγικό Bond Villain.

O Hugo Drax του αποτελεί τον ορισμό του μονοδιάστατου και κλισέ κακού. Θα μπορούσε άνετα να είναι ένας Γ’ διαλογής υπαρχηγός του Darth Vader σε κάποια από τις STAR WARS ταινίες. Από εκείνους που ο Darth θα τους έπνιγε με την ‘The Force’ και εμείς παρόλα αυτά δεν θα δίναμε την παραμικρή δεκάρα για την μοίρα τους.

Οι συναναστροφές και ο ανταγωνισμός του με τον 007 είναι από τις πιο αδύναμες σε ολόκληρη την ιστορία του franchise. Οι ‘κοφτεροί‘ διάλογοι / ατάκες που ανταλλάσσουν μεταξύ τους πάνε κάπως έτσι :

Hugo Drax:
Why did you break up the encounter with my pet python?

James Bond:
I discovered it had a crush on me.

Ενώ το γεγονός ότι ο ‘πολυμήχανος‘ και πανίσχυρος βιομήχανος προσπαθεί αρχικά να δολοφονήσει τον κατάσκοπο που απειλεί τα σχέδια του με διάφορα ‘ατυχήματα’ σίγουρα δεν τσοντάρει στον παράγοντα της αντιπαράθεσης και αγωνίας…

Πάντως οφείλουμε να δώσουμε αρκετά ελαφρυντικά στον Michael Lonsdale για την απεικόνιση που κάνει στον Villain του καθώς τόσο το σενάριο όσο και η σκηνοθεσία δεν του δίνουν το παραμικρό στήριγμα και αντίθετα τον αφήνουν να αιωρείται αβοήθητος στο κενό.

Στον αντίποδα ο Sir Roger Moore εδώ βρίσκεται ακόμη σε άριστη φόρμα.

Το MOONRAKER είναι η τέταρτη Bond ταινία του Moore και πλέον ο πρωταγωνιστής νιώθει να ταιριάζει απόλυτα με τα κοστούμια , τα γκάτζετ , τις αποστολές και τις γυναίκες που παραδοσιακά συνοδεύουν τον χαρακτήρα του.

Ο Roger Moore είναι ο βασικός λόγος που πολλά από τα καλαμπούρια αυτής της ταινίας λειτουργούν έστω και αν τον ‘σαμποτάρουν‘ σε ορισμένα σημεία σεναριογράφος και σκηνοθέτης. Το MOONRAKER είναι η πρώτη ταινία του 007 όπου το σήμα κατατεθέν Walther PPK περίστροφο του κατασκόπου δεν κάνει την εμφάνιση του ενώ αυτή τη φορά ο James έχει ως συνεργάτη έναν γερασμένο και αναλώσιμο πράκτορα της CIA που ειλικρινά δεν έχει το παραμικρό να συνεισφέρει στην όλη υπόθεση.

Εγκληματικά αδιάφορη είναι και η Lois Chiles ως Bond Girl και το γεγονός ότι ο χαρακτήρας της ονομάζεται… Holly Goodhead σίγουρα δεν βοηθάει την όλη υπόθεση. Ντάξει ο ‘μισογυνισμός‘ ανέκαθεν αποτελούσε ένα από τα πιο ψυχαγωγικά ‘γκάτζετ‘ τόσο του 007 όσο και του franchise αλλά εδώ ίσως να ξεπεράστηκαν κάποια όρια…

Στην τελική σε αυτό το φιλμ θα μπορούσαμε να πούμε ότι την παράσταση κλέβουν τα ‘Drax Girls’ !

Η διαστημική ‘Οδύσσεια‘ του 007 μπορεί να ζημιώθηκε από αρκετά τεχνικά και σεναριακά προβλήματα όμως και πάλι το MOONRAKER προσωπικά αποτελεί μια από τις αγαπημένες μου ταινίες ολόκληρης της σειράς.

Παρά τις σεναριακές και σκηνοθετικές αδυναμίες του το φιλμ αυτό μας πρόσφερε άφθονες εξωφρενικές στιγμές μπλοκμπαστερικής δράσης αλλά και πετυχημένης παρωδίας. Το φιλμ αυτό ήταν το πρώτο στην ιστορία του σινεμά που είχε στην διάθεση του κοτζάμ διαστημικό λεωφορείο ! Ο Sir Roger Moore παρέδωσε μια ακόμη φοβερή ερμηνεία ενώ όταν έχεις και την Shirley Bassey να τραγουδά στην εισαγωγή της ταινίας σου ε τότε αυτό πάει σίγουρα στα υπέρ της !

Επίσης παρά την ‘άναρχη‘ και κάπως ‘κακοτράχαλη‘ δομή και αφήγηση του MOONRAKER ο Lewis Gilbert κατορθώνει να στήσει ορισμένα από τα πιο θεαματικά stunts στην ιστορία του JAMES BOND.

Όμως για να πω την αμαρτία μου ο βασικός λόγος που λάτρεψα ως παιδί , και εξακολουθώ να λατρεύω πλέον σαν ενήλικας το MOONRAKER είναι (προφανώς) η ‘μεγάλη τελική μάχη’ στην τρίτη πράξη της ταινίας…

Ναι σήμερα τα λέιζερ και οι ‘ΠΙΟΥ , ΠΙΟΥ !’ ήχοι που κάνουν φαντάζουν ως ρετρό αστείο όμως κάποτε ήταν ένα από τα πιο γαμάτα πράγματα που είχα δει στην τηλεόραση !

Αρκετές από τις προγενέστερες ταινίες του 007 περιλάμβαναν τζούρες επιστημονικής φαντασίας. Όμως εδώ βλέποντας τους εχθρούς του να απολαμβάνουν σαμπάνιες μέσα σε έναν διαστημικό σταθμό και τα γαλάζια λέιζερ να πέφτουν βροχή ενώ η Γη απειλείται από τοξικές ορχιδέες το Sci-fi στοιχείο είναι πιο ευδιάκριτο από ποτέ.

Ο ενθουσιασμός που ένιωσα στην θέα αυτής της Space Μάχης, ενώ παρακολουθούσα το MOONRAKER για πρώτη φορά στην ζωή μου, πίσω στην Ρωσία και μαζί με τον γέρο μου, είναι ένα συναίσθημα που αμφιβάλω αν θα το ξεχάσω ποτέ μου…

Για να κατασκευαστεί το MOONRAKER χρειάστηκαν γύρω στα τριάντα εκατομμύρια δολάρια. Ένα ποσό ρεκόρ για το franhcise αν αναλογιστείς ότι τόσο κόστισαν οι οχτώ πρώτες ταινίες του κατασκόπου ΟΛΕΣ ΜΑΖΙ.

Οι κριτικές της εποχής ήταν ανάμικτες , με τις περισσότερες να τείνουν προς το αρνητικό. Οι πλειοψηφία των επικριτών υποστήριξε ότι το franchise πλέον ‘πετούσε’ πολύ μακριά από όλα τα στοιχεία που το κατέστησαν τόσο αγαπημένο και επιτυχημένο. Δεν είχαν και άδικο.

Όπως και να χει το φιλμ του Lewis Gilbert τίναξε το Box Office βγάζοντας πάνω από 200 εκατομμύρια δολάρια. Ευτυχώς η εμπορική επιτυχία δεν ήταν ανάλογη με εκείνη του STAR WARS με αποτέλεσμα ο 007 στην επόμενη ταινία του , με τίτλο FOR YOUR EYES ONLY, να προσγειωθεί ξανά στον πλανήτη Γη και πιο συγκεκριμένα στα… Μετέωρα !

Όμως την επίγεια και ελληνική ‘Οδύσσεια’ του James Bond δεσμευόμαστε να σας την εξιστορήσουμε κάποια άλλη φορά…

Και να που φτάνουμε και στην ‘προσγείωση’ του MOONRAKER.

Το φιλμ αυτό ίσως είναι ένα από τα πιο αδύναμα επί εποχής Sir Roger Moore και λειτούργησε ως το πρώτο καμπανάκι κινδύνου για το franchise και την τροχιά που είχε πάρει.

Σκηνές όπως αυτή όπου ο ‘Σαγόνιας‘ συναντά την ‘Ιουλιέτα‘ του υπό τις συνθέσεις του Τσαϊκόφσκι προμήνυαν τον εκφυλισμό του franchise. Ήταν η κρίσιμη στιγμή που ο αυτοσαρκασμός και η παρωδία έπαυαν να φαντάζουν τόσο καινοτόμα και ψυχαγωγικά.

Sir Frederick Gray, Minister of Defence:
My God, what’s Bond doing?

Q:
I think he’s attempting re-entry, sir.

Ο ‘πικάντικος‘ και καυστικός διάλογος ανάμεσα σε έναν υπουργό και τον Q στο φινάλε του MOONRAKER άθελα του λειτούργησε και ως η επισήμανση ότι για να επιβιώσει στην συνέχεια ο 007 θα έπρεπε όχι μόνο να επιστρέψει στην Γη αλλά και στις κατασκοπικές και ωμές του ρίζες.

Η επιστροφή αυτή άργησε να έρθει και ήταν ιδιαίτερα ζόρικη όμως στέφθηκε με απόλυτη επιτυχία. Έστω και αν εκτυλίχθηκε χάρη στην συνεισφορά ενός άλλου ηθοποιού και όχι του Sir Roger Moore… Το franchise του JAMES BOND ξέφυγε από την τραγική μοίρα που παραδοσιακά συνοδεύει τους εμβληματικούς και αγαπημένους ήρωες του σινεμά που ξαφνικά αποφασίζουν να κάνουν ένα ταξίδι στο διάστημα.

Όπως και να χει το MOONRAKER θα βρίσκεται πάντοτε σε ‘τροχιά‘ κάπου ανάμεσα στις συλλογές με τις ταινίες μας ώστε κάθε φορά που ξαναρίχνουμε μια ‘πτήση‘ μαζί του να μας θυμίζει το πόσο cool και πουτανιάρης υπήρξε ο τεράστιος Sir Roger Moore ως James Bond.