THE DARK KNIGHT RETURNS part IV : Όταν η νυχτερίδα και η εμμονή εξελίσσονται σε σύμβολα ελπίδας.

By Αντρέι Κοτσεργκίν

Στα προηγούμενα κεφάλαια του αφιερώματος μας στο T.D.K.R. εξετασαμε το πως η απόφαση του Bruce Wayne να φορέσει ξανά την πανοπλία του Σκοτεινού Ιππότη τον έφερε αντιμέτωπο με τα, εχθρικά, “φαντάσματα” του παρελθόντος.

Η αναμέτρηση με τον “διπρόσωπο” Harvey Dent συμβολίζει την αποτυχία του ήρωα να βρει μια “γιατρειά” για τους ψυχοπαθείς εγκληματίες που αντιμετώπιζε τόσα χρόνια. Η επιστροφή του Joker πάλι δείχνει την αδυναμία του να δώσει μια ” οριστική λύση” για εκείνους που δεν προσφέρονται για θεραπεία. Και η (διόλου) φιλική μάχη του με τον Superman λειτούργησε ως μια μάχη ιδεολογιών αλλά και εγωισμων.

Όμως η πραγματική “αναμέτρηση” είναι ίσως τελικά αυτή που διαδραματιζεται στην καρδιά της κοινωνίας της Gotham City. Η επάνοδος του Batman πυροδοτεί ένα κλίμα διχασμου και αντιπαράθεσης. Μέσα από τα παράθυρα των δελτίων ειδήσεων ο Miller στήνει ένα κοινωνικοπολιτικο ντιμπειτ γύρω από την παρουσία και την δράση ενός βιτζιλαντη εν μέσω μιας Ψυχροπολεμικής εποχής.

Αμερική και Ρωσία είναι ένα “κλικ” πριν πατήσουν το κουμπί της καταστροφής και να που τα ΜΜΕ ασχολούνται όλη μέρα με έναν τύπο που ντύνεται νυχτερίδα και τις νύχτες σαπιζει στο ξύλο εγκληματίες με τα γυμνά του χέρια…

Πέρα από πόλος αντιπαράθεσης ο Batman λειτουργεί και ως ένα προπετασμα καπνού για μια αυταρχικη Κυβέρνηση που θέλει να στρέψει την προσοχή των πολιτών μακριά από τα αληθινά σημαντικά και επικίνδυνα ζητήματα. Το γεγονός ότι ο Πρόεδρος αυτής της εποχής και αυτού του σύμπαντος μοιάζει με τον Ρόναλντ Ρηγκαν μόνο τυχαίο δεν είναι.

Ένα ακόμη διχαστικο στοιχείο της ιστορίας αποτελούν και οι επιλογές του ίδιου του ήρωα. Ο Bruce Wayne “στοιχειωμένος” από τον θάνατο ενός Robin αποφάσισε να αποσυρθεί για πολλά χρόνια και τελικά υπέκυψε σε ένα άλλο “φάντασμα” ώστε να κάνει την επιστροφή του :

Την νυχτερίδα.

Η εικόνα του Bruce να υπνοβατει γυμνός στην σπηλιά του είναι απόλυτα συμβολική. Χωρίς το Alter Ego του ο άντρας αυτός είναι “γυμνός“. Επιστρέφοντας στην ενεργό δράση ο Batman μπορεί να σώζει ξανά εκείνους που χρειάζονταν σωτηρία όμως παράλληλα επαναφέρει και πολλά από τα δεινά που μαστιζαν παλαιότερα την πόλη του. Λειτουργεί ως “μαγνήτης” για τον Joker και “αναγκάζει” την Κυβέρνηση να στείλει κοτζάμ Άντρα από Ατσάλι απέναντι του. Επίσης ο Bruce μπορεί να θεωρεί τον εαυτό του υπεύθυνο για τον βίαιο και πρόωρο θάνατο του Jason Todd να όμως που δείχνει πρόθυμος να κάνει ακριβώς τα ίδια ” λάθη“.

Όχι μόνο χρίζει ως νέο Robin ένα, ανήλικο και δίχως καμία εκπαίδευση, κορίτσι αλλά στο φινάλε δημιουργεί μέχρι και ολόκληρο στρατό…

Αφού ο Superman βρέθηκε στον κυκλώνα μιας, Σοβιετικής, ατομικής βόμβας στην συνέχεια ένα EMP “σύννεφο” σκέπασε το Gotham προκαλώντας μια αδιανόητη καταστροφή. Ο Batman αναγνωριζοντας ότι από μόνος του δεν είναι αρκετός ώστε να σώσει την πόλη στρατολογεί μια ομάδα από μπερδεμένους και επιθετικούς εφήβους που μέχρι πρότινος ανήκαν στην συμμορία του The Mutant Leader. Όταν ο Batman εξολοθρευσε, με χειρουργική ακρίβεια, τον ηγέτη τους οι νέοι αυτοί αποφάσισαν να ακολουθήσουν ένα νέο σύμβολο.

Η επιλογή του Bruce να βασιστεί επάνω σε αυτούς τους τύπους διχάζει. Από την μία τους δίνει καθοδήγηση και έναν ανώτερο σκοπό από την άλλη όμως τους σπρώχνει στην παρανομία και τους θέτει σε κινδύνους που δεν έχουν αντιμετωπίσει ξανά. Οι “μεταλλαγμένοι” λειτουργούν ως μια αλληγορία του Miller γύρω από τους Νεοναζί. Η τουλάχιστον μια μερίδα τους. Μπερδεμένοι έφηβοι που επειδή δεν διακρίνουν ένα “μέλλον” για εκείνους συσσωρευουν μέσα τους οργή και κάποιος τους χειραγωγει δίνοντας τους έναν “στόχο“, ενώ στην πραγματικότητα απλά υπηρετούν την δική του τοξική ατζέντα. Χάνοντας τον ηγέτη τους, στην προκειμένη περίπτωση τον The Mutant Leader, οι νέοι αυτοί για να μην βυθιστουν ξανά στην αμφιβολία Χρίζουν ως νέο “ηγέτη” τον ισχυρό άντρα που σακάτεψε τον δικό τους.

Και ναι στρατολογωντας αυτούς τους νέους θα λέγαμε ότι ο Batman τους δίνει έναν νέο σκοπό που προφανώς είναι ανώτερος από τον προηγούμενο που τους είχε δωθει. Και πάλι ποτέ σου δεν ξέρεις που θα τους οδηγήσει και τι επιπτώσεις θα έχει όλο αυτό στην υπόλοιπη κοινωνία.

Ο Batman τρέχει να σώσει την πόλη και κατά συνέπεια δεν έχει τον χρόνο να εκπαιδεύσει την στρατιά του. Τουλάχιστον βρίσκει τον χρόνο ώστε να τους μεταλαμπαδευσει τον πιο σημαντικό κανόνα / αξία του…

Στο φινάλε ο Batman φαίνεται να παραμεριζει τις ενοχές που ένιωθε για τον χαμό ενός Robin ώστε να θρέψει την πιο εγωιστική επιθυμία του :

Ο Batman πρέπει να πλανάται επάνω από το Gotham για πάντα.

Ο Bruce αντιλαμβάνεται απόλυτα ότι έχει γεράσει και πως δεν θα μπορεί για πολύ καιρό ακόμη να θρέφει την, μονίμως πεινασμένη, νυχτερίδα που πεταριζει στα σωθικά και το μυαλό του. Και χτίζοντας έναν “στρατό” φροντίζει να την διατηρήσει ζωντανή και χορτατη ακόμη και όταν εκείνος δεν θα βρίσκεται πια στην ζωή.

Στο τέλος το T.D.K.R φαίνεται να εξέταζει περισσότερο την μάχη που εκτυλίσσεται μέσα στο υποσυνείδητο ενός γερασμένου αλλά και εξαιρετικά πεισματάρη άντρα που επιθυμεί διακαώς να διατηρήσει ζωντανό την κληρονομιά και τον μύθο του. Ακόμη και στον θάνατο ο Bruce Wayne αδυνατεί να ξεπεράσει το τραύμα που του άφησε ο χαμός των γονιών του πριν από τόσα χρόνια.

Μέσα από το T.D.K.R o Frank Miller μας παρουσίασε έναν φουλ βίαιο και νουάρ Batman. Ο Miller αναθεώρησε και εξέλιξε τόσο την εμφάνιση όσο και τον ψυχισμό του χαρακτήρα. Μας έδωσε σκοτεινές αλλά και θνητες πτυχές του που μέχρι τότε δεν θα τολμούσαμε να τις διανοηθουμε. Και αυτό το κατόρθωσε κάνοντας και μια επιστροφή στις ρίζες του.

Στο πραγματικό “Year One” της ιστορίας του Batman…

Πριν την σύσταση του περίφημου Comics Code Authority στα 50s ο Batman ήταν ένας φουλ νουάρ ήρωας. Δεν δίσταζε να σκοτώνει τους εχθρούς του ενώ σε μια φάση κουβαλούσε μέχρι και περίστροφο. Η λογοκρισία που έπεσε μέσω του C.C.A. ανάγκασε τους μετέπειτα δημιουργούς να απεικονίσουν τον χαρακτήρα με πιο safe και πολιτικά ορθους τρόπους. Ο Batman άφησε το περίστροφο και τις βίαιες πρακτικές του και άρχισε να λειτουργεί ως ένας “καθαρός ήρωας” που θα απευθύνεται αποκλειστικά σε παιδιά. Και ναι το γεγονός ότι υιοθέτησε μια “ΔΕΝ σκοτώνουμε” πολιτική προσεδωσε νέο βάθος και ουσία στον χαρακτήρα του όμως καθώς περνούσαν τα χρόνια ο Batman έμοιαζε ολοένα και περισσότερο με ήρωα από “καρτούν “.

Το αποκορύφωμα ήταν η τηλεοπτική σειρά του Adam West που εξέλιξε / διαστρεβλωσε τον Batman σε φουλ κωμικό χαρακτήρα. Η “ρετσινιά” αυτή έμελλε να κολλήσει στον Batman για πολλά χρόνια…

“Δημιουργήθηκε το 1938 και αρχικά ήταν ένας χαρακτήρας εντελώς αμείλικτος όσον αφορά τις μεθόδους με τις οποίες αντιμετώπιζε τους εγκληματίες. Και μετά κάποιοι αποφάσισαν ότι ήταν απλά ένας χαρακτήρας που απευθύνονταν αποκλειστικά σε παιδάκια… Ο Batman μαλακωνε και μαλακωνε… Στο τέλος ούτε καν τα παιδιά δεν μπορούσαν να ταυτιστούν μαζί του. “

Ο Miller διέκρινε, πολύ εύστοχα, ότι σε εποχές Ψυχρού Πολέμου και κοινωνικοπολιτικης αναταραχής ο Batman απλά δεν γινόταν να διατηρήσει το χιούμορ και την αγνότητα του και έτσι αποφάσισε να τον βασίσει επάνω σε έναν άλλον μυθοπλαστικο χαρακτήρα που αντανακλούσε “ιδανικά” την Αμερική του Ρηγκαν :

Τον “βρώμικο” μπάτσο Harry Callahan.

Η ταινία Sudden Impact, που σηματοδότησε την επιστροφή ενός άντρα που ακροβατουσε επικίνδυνα ανάμεσα στο στάτους του αστυνομικού και του βιτζιλαντη, αποτέλεσε μεγάλη επιρροή για τον συγγραφέα ώστε να συνθέσει την ιστορία του T.D.K.R. Οι τρόποι με τους οποίους απεικόνιζε ο Miller τόσο τον, γκρίζο, (αντι) ήρωα του όσο και τον κόσμο του θύμιζαν πολύ την μέθοδο που εφάρμοσε ο Alan Moore επάνω στους WATCHMEN του. Τα δύο αυτά comic αιχμαλώτισαν με ευρηματικους και γαματους τρόπους όλη την αναταραχή και τον διχασμό που κατετρωγε τα σωθικά της Αμερικανικής κοινωνίας στα 80s. Μελέτησαν και σατιρισαν με αιχμηρό τρόπο την σαπίλα και τους κινδύνους της εποχής. Μας έδειξαν τον διχασμό που θα προκαλούσε η παρουσία Superheroes και Εκδικητων μέσα σε έναν αληθινό κόσμο. Δεν θα ήταν “ήρωες”. Αντίθετα θα χωρίζονταν σε παριες, καταζητουμενους ή κυβερνητικά όπλα. Και παράλληλα μας χάρισαν σπουδαίες ιστορίες και χαρακτήρες που άλλαξαν ριζικά τόσο τον τρόπο που θα αντιλαμβανονταν οι αναγνώστες τα comics αλλά και το πως θα λειτουργούσε πλέον μια ολόκληρη βιομηχανία.

Ενας βίαιος και μεσήλικας “Σκοτεινός Ιππότης” και ένας νωχελικος “μπλε Θεός” βύθισαν την ένατη τέχνη στην λεγόμενη “Dark Age” και κατά συνέπεια έσβησαν την campy αισθητική της Adam West εποχής. Οι δημιουργοί που πασχισαν να ακολουθήσουν, να εξελίξουν ή απλά να ξεπατικωσουν το ύφος, τις καινοτομίες και την αισθητική των Miller και Moore είναι πραγματικά αμέτρητοι. Κάποιοι τα κατάφεραν καλά, οι περισσότεροι όμως όχι και τόσο. Το trend με τις αναθεωρημένες και “σκοτεινές” εκδοχές, είτε κλασσικών είτε πρωτότυπων, Superheroes συνεχίζεται ακόμη και σήμερα. Μάλιστα φαίνεται και να κυριαρχεί καθώς εδώ και δεκαετίες περισσότερο βλέπουμε τους αγαπημένους μας ήρωες να πλακώνονται μεταξύ τους πάρα να τα βάζουν ενωμένοι με κάναν ” κλισέ” Villain. Και όμως κανένας σχεδόν από τους δημιουργούς των ιστοριών αυτών δεν μπόρεσε να μας δώσει τίτλους που θα είχαν το ίδιο βάθος με τα comics των Miller και Moore.

Διαολε μέχρι και ο ίδιος ο Frank απέτυχε παταγωδώς να διατηρήσει και να εξελίξει τις διδαχές που άφησε με το T.D.K.R…

Το comic αυτό επανέφερε τον Batman σε ρόλο πρωταγωνιστή στην λεγόμενη Pop κουλτούρα. Τα χρόνια που ακολούθησαν ο Miller συνέχισε να μας δίνει ιστορίες του νουάρ Batman του είτε από (καταστροφικά) sequels όπως το THE DARK KNIGHT STRIKES AGAIN, είτε από prequels όπως το (macho και φίσκα στην υπερβολή) ALL STAR BATMAN & ROBIN THE BOY WONDER. Οι τίτλοι αυτοί το μόνο που “κατόρθωσαν” είναι να πάρουν έναν γαματο χαρακτήρα με βάθος και να τον διαστρεβλωσουν σε μια campy και όχι ιδιαίτερα καλογραμμένη καρικατούρα.
Πάντοτε θεωρούσα ότι υπάρχουν δύο Frank Miller :

Ο υπερβολικά καλός Frank Miller. Και ο απλά υπερβολικός Frank Miller.

Οι παραπάνω τίτλοι μας φανερώνουν την δεύτερη εκδοχή του συγγραφέα. Στο T.D.K.R. o συγγραφέας μας έδωσε έναν ultraviolent (αντι) ήρωα / βιτζιλαντη που μέσα στις βίαιες μεθόδους του διακριναμε ουσία και αιτίες. Στο ALL STAR πάλι ήταν απλά ένας Edgy και Macho Μπάσταρδος.

Στο T.D.K.R. o Miller σκιγραφισε μαεστρικα την αναταραχή που υπήρχε στα 80s ενώ στο ALL STAR απλά υπέκυψε στην ψυχαγωγική υπερβολή των 90s. Μέχρι και σήμερα αδυνατώ να εντοπίσω μια αληθινή σύνδεση ανάμεσα στους Batmen των δύο τίτλων.

Όπως ακριβώς αδυνατώ να βρω μια σύνδεση ανάμεσα στον υπερβολικά καλό Frank Miller των 80s με τον απλά υπερβολικό Frank Miller των 90s…

Έναν μικρό ενθουσιασμό στους αναγνώστες πάντως προκάλεσε η πρόσφατη επιστροφή του The Dark Knight Batman μέσα από τις σελίδες του THE MASTER RACE. Προσωπικά δεν με συγκίνησε αυτή η επιστροφή και μου έδωσε την εντύπωση ότι περισσότερο λειτουργεί ως η μετουσίωση της καυλας του Brian Azzarello να κάνει ένα sequel του T.D.K.R., με τον Miller απλά να δίνει την επίσημη έγκριση του και να δηλώνει “παρών“.

Πάρα το γεγονός ότι οι συνέχειες και τα prequels (με λαμπρή εξαίρεση το σπουδαίο Year One προφανώς, αν φυσικά το χρίζουμε ως “prequel”…) κρίνονται ως “ανάξιες” της κληρονομιάς του T.D.K.R. το αυθεντικό comic άφησε ανεξίτηλο το στίγμα του στην τέχνη. Δίχως την συνεισφορά του Miller ο Batman σήμερα ίσως να μην είχε την ίδια γοητεία, την αίγλη και την απήχηση. Επάνω στον τίτλο δεν πάτησαν μονάχα αμέτρητα μετέπειτα Comics και συγγραφείς αλλά και πολλοί σκηνοθέτες. Δίχως τον Batman του Frank πιθανότατα το λατρεμένο BATMAN : The Animated Series να μην είχε την ίδια αξία. Μάλιστα το “καρτούν” των Bruce Timm και Paul Dini απέδωσε τον ύψιστο φόρο τιμής στο comic μέσω του επεισοδίου “Legends of The Dark Knight”. Σε αυτό το επεισόδιο τρεις νεαροί αφηγούνται τις “συναντήσεις” τους με τον ήρωα της πόλης. Η ιστορία που διηγείται ένα από τα παιδιά είναι καρμπόν ξεριζωμενη από την σεκάνς του comic όπου ο Batman αντιμετωπίζει τον Mutant Leader!

Στο σινεμά πάλι, λίγο ή πολύ, όλοι οι σκηνοθέτες των Bat~Movies χρησιμοποίησαν εικόνες και ιδέες του Frank Miller. O Christopher Nolan ενσωμάτωσε αρκετές ιδέες του T.D.K.R. ώστε να χτίσει την δική του μυθολογία και τριλογία γύρω από τον Σκοτεινό Ιππότη. Τρανταχτό παράδειγμα αποτελεί το THE DARK KNIGHT RISES όπου βλέπουμε έναν Bruce Wayne να εγκαταλείπει την δράση του ως Batman χτυπημένος από την απώλεια της αγαπημένης του Rachel. Στην συνέχεια, πάρα το ότι είναι τσακισμενος σωματικά και ψυχολογικά, επιστρέφει ώστε να σώσει την πόλη του από το κλίμα τρομοκρατίας στην οποία την βύθισε ο Bane. Ακόμη και η αναμέτρηση τους πηγάζει από την αναμέτρηση ανάμεσα σε Batman και The Mutant Leader στις σελίδες του comic.

Σύμφωνα με τον… Joel Schumacher πίσω στα 90s υπήρχε η σκέψη να γίνει μια live Action μεταφορά πιστή στο ύφος και το πνεύμα του T.D.K.R. Μάλιστα είχαν ακουστεί τα ονόματα των Michael Keaton και Clint Eastwood ώστε να παίξουν τον Batman ενώ έπαιζε και ο David Bowie ως Joker! Τελικά στην θέση αυτού του πρότζεκτ είδαμε το… BATMAN & ROBIN… Αργότερα η ιδέα συνδέθηκε με τον σκηνοθέτη Darren Aronofsky που πέρα από τον γερασμένο, βίαιο και νουάρ Batman του Eastwood οραματιζονταν και μια “Year One” εκδοχή με τον Joaquin Phoenix στον ρόλο! Τελικά το εγχείρημα θάφτηκε σε μια από τις αμέτρητες “σπηλιές” του Hollywood…

Αρκετά χρόνια μετά ο σκηνοθέτης Zack Snyder, μέσα από το BvS, ξεπατικωσε θεαματικά αρκετά από τα Highlights του comic αλλά απέτυχε να πιάσει και την ουσία του.

Στο φινάλε θα έλεγα ότι οι πιο πίστες και αξιόλογες μεταφορές της ιστορίας του Miller είναι το THE DARK KNIGHT RETURNS animated φιλμ (που ακολουθεί σχεδόν καρμπόν το ύφος και το story του Miller) και το επεισόδιο του BATMAN TAS που προανέφερα.

Πριν περασουμε στον επίλογο αξίζει να αποδώσουμε φόρους τιμής και σε εκείνους που με την αθόρυβη δουλειά τους βοήθησαν τον Frank Miller να χτίσει τον πελώριο μύθο αυτής της εκδοχής του Batman. Από τον Jack Kirby που πρότεινε στον Miller να παρουσιάσει ως κορίτσι τον νέο Robin μέχρι και τον Todd McFarlane που σε μια φάση βοήθησε στο inking ώστε να προλάβει ο Klaus Janson το deadline. Καθοριστική ήταν και η συνεισφορά, του τότε editor της DC, Dick Giordano μιας και ήταν εκείνος που διέκρινε την αξία του Frank Miller και του ανέθεσε την συγγραφή ενός διαφορετικού και ωρίμου Bat~τίτλου.

Ο Frank Miller δεν ήταν ο πρώτος δημιουργός που θα μας έδινε έναν νουάρ, σκοτεινό και βίαιο Batman. Τα στοιχεία αυτά εντοπίζονται ακόμη στις 30s εποχές του χαρακτήρα. Από την γέννηση του ο Batman ήταν προορισμένος να φέρνει τον φόβο στις καρδιές των Καθαρματων που θα αντιμετώπιζε…

Αλλά ένας Batman που θα ματώνει σωματικά και ψυχικά , που θα τσακίζει κυριολεκτικά τόσο τα κορμιά όσο και την ψυχολογία των εγκληματιών που αντιμετωπίζει (και μάλιστα όχι υπό την συνοδεία κάποιας KAPOW! λεζάντας…) και που θα κινείται σε μια τόσο ρεαλιστική και γκρίζα κοινωνία (που ταυτόχρονα καθρεφτίζει απόλυτα το δικό του “γκρίζο…) ήταν για τα δεδομένα των 80s κάτι το αδιανόητο. Σε αυτό το comic εντοπίζεται ένα καλλιτεχνικό ρίσκο που δύσκολα το πετυχαίνεις ακόμη και σε σημερινούς τίτλους.

Η θνητότητα του Batman σε συνδυασμό με τις βίαιες ορέξεις και τις αμφιλεγόμενες μεθόδους του, η σχέση του με παλιούς εχθρούς αλλά και φίλους, τα κίνητρα πίσω από την επιστροφή του, η τοποθέτηση του μέσα σε μια ιστορία που ανάμεσα σε όλα τα άλλα σατιρίζει πολιτικές αποφάσεις και κοινωνικές καταστάσεις…

Με το T.D.K.R. o Frank Miller επανέφερε τον ήρωα από ένα χαζοχαρουμενο και φουλ campy σύμπαν μέσα “στον αληθινό κόσμο“. Μια κοινωνία στην οποία ένας ταξιτζής δέχεται, για μια χούφτα δολάρια, να αφήσει έναν νταβατζή να σαπίσει στο ξύλο μια γυναίκα μέσα στο ίδιο του το αμάξι. Μια κοινωνία που την διοικεί μια διεφθαρμένη Κυβέρνηση που θα ξεπουλήσει τα πάντα αν της δωθει η ευκαιρία,ακόμη και το μέλλον των παιδιών της. Μια κοινωνία γεμάτη αντιπαραθεσεις και προβληματισμούς και όπου η μπερδεμένη και πονεμένη νεολαία ψάχνει έναν “σκοπό“, κάποιον να την κατευθύνει μπας και νιώσει ότι έχει έναν λόγο ύπαρξης…

Στα 80s ο κόσμος μας άλλαζε γρήγορα και ριζικά. Και ο Batman δεν μπορούσε να μείνει ανέπαφος και αμέτοχος μπροστά σε όλες αυτές τις αλλαγές.

Στο T.D.K.R. ένας Σκοτεινός Ιππότης βγαίνει από την “σύνταξη” και θυσιάζει ότι σωματική και ψυχική ακεραιότητα του απέμεινε ίσως τελικά όχι τόσο ώστε να θρέψει τον εγωισμό και τις εμμονές του αλλά για να λειτουργήσει ως το “σύμβολο” που θα μας οδηγήσει πίσω στην προοπτική για ένα καλύτερο “σήμερα“.

Να που τελικά έκανα λάθος.

Δεν ήταν ούτε η εμμονή ούτε κάποια νυχτερίδα που οδήγησαν τον Bruce Wayne να πάρει την απόφαση γύρω από την επιστροφή του Σκοτεινού Ιππότη του…

Αιτία αποτέλεσε η αίσθηση αναγκαιότητας για την επιστροφή της ελπίδας μέσα στον κόσμο του / μας. Ο Bruce εδώ ξέρει ότι η οργισμένη και μπερδεμένη νεολαία του σήμερα και του αύριο χρειάζεται καθοδήγηση και όχι κάποιον αυταρχικό και επίδοξο “ηγέτη” μασκαρεμενο σε “είδωλο” ή έναν βίαιο γερό που ντύνεται νυχτερίδα ώστε να την ταράξει στις μπουνιές.